علت درد ستون فقرات میتواند ناشی از علل مختلفی از جمله هر گونه التهاب مفاصل پیرامون مهره، آسیب دیسکهای بین مهرهای، کشیدگی و پارگی تاندون و لیگامان اطراف مهره و حتی انقباض ماهیچههای اطراف مهرههای ستون فقرات باشد.
از دیگر مواردی که باید جزو علت درد ستون فقرات نام برد هر گونه تغییر زاویه ستون مهرهها و برخی بیماریها همچون آرتروز، التهاب، عفونت، تنگی کانال نخاع و غیره اشاره کرد.
عدم تشخیص به موقع علل بروز درد ستون فقرات و عدم درمان به موقع آنها مضرات غیرقابل انکاری از جمله احتمال فلج دائمی، بیحسی در پاها، کمر یا ران و کاهش قدرت عضلانی منتهی شود. مرکز فوق تخصصی ما با سالهای سابقه حرفهای در حوزه تشخیص علل دردهای ستون فقرات و درمان آن، آماده خدمت رسانی به شما عزیزان است.
علت درد ستون فقرات
علت درد ستون فقرات متنوع و متفاوت است؛ این درد میتواند ناشی از التهاب مفاصل اطراف مهره، آسیب دیسک بین مهرهای، کشیدگی تاندون و لیگامان اطراف مهره و در نهایت انقباض ماهیچههای اطراف مهرهها باشد.
افزون به موارد ذکر شده آنچه در درازمدت میتواند دلیل درد ستون فقرات باشد، تغییر زاویه و خمیدگی ستون مهرههاست که با تغییر ساختار اسکلت بدن همراه بوده و درد ایجاد میکند.
- آسیب نخاعی
یکی از علل درد ستون فقرات، آسیب نخاعی است. آسیبهای مرتبط با نخاع احتمالاً در اثر آسیب مهرهها، رباطها یا دیسکهای ستون فقرات یا خود نخاع باشد. ضایعه آسیب نخاعی احتمالاً در اثر ضربه ناگهانی و آسیب زا به ستون فقرات فرد نشأت گرفته و باعث شکستگی، جابجایی، خرد یا فشرده شدن مهرهها میشود. به علاوه ممکن است این ضایعه در اثر اصابت گلوله یا زخم چاقو رخ دهد که به نخاع نفوذ کرده و آن را قطع کند و منجر به درد ستون فقرات شود.
معمولاً آسیبهای بیشتر طی روزها یا هفتههای بعدی در اثر خونریزی، تورم، التهاب و تجمع مایع در نخاع و اطراف آن بروز میکند. در چنین شرایطی بهتر است برای درمان فرد به جراح متخصص مغز و اعصاب و یا جراح ارتوپد مراجعه نماید.
ضایعه نخاعی غیرترومایی ممکن است در اثر بیماریهایی چون آرتروز، سرطان، التهاب، عفونت یا تحلیل رفتن دیسک ستون فقرات بروز کند.
- آرتروز
دیگر علت درد ستون فقرات، بیماری آرتروز است. به مرور و در اثر بیثباتی، تخریب و آسیبهای بسیار جزئی در بافت مفاصل، آرتروز ستون فقرات ممکن است روی دهد. در شرایطی که مفاصل، رباطها و عضلات موجود در ستون فقرات ثبات کافی نداشته باشند، مغز برای پیشگیری از روند تخریب مفاصل با ارسال فرمان رسوب کلسیم پیرامون مهرههای ستون فقرات با برداشت آن از خون این بی ثباتی را جبران میکند.
همین مسئله منجر به ایجاد زوائد استخوان در اطراف مهرهها شده و باعث درد و محدودیت حرکتی در ستون فقرات میشود. بدیهی است برای رفع مشکل و درمان مرتبط با آرتروز باید به یک متخصص ارتوپدی مراجعه نمایید.
- شکستگی
از دیگر عللی که در درد ستون فقرات نقش دارد، شکستگی مهره است. در این شکستگی برخلاف سایر شکستگیهای متداول امکان گچ گرفتن وجود ندارد و درجات محتلفی خواهد داشت و شامل لب پر شدن، ترک برداشتن، خرد شدن، له شدن میشود. شکستگیهای خفیف با بیحرکت ساختن و کاربرد آتل درمان میشود اما در موارد جدیتری چون له شدن و خرد شدن باید توسط یک جراح ارتوپد مجرب تحت جراحی قرار گیرد.
- عفونت ستون فقرات
بواسطه عواملی مانند باکتری، قارچ و ویروس عفونت استخوان یا استئومیلیت ایجاد میشود که معمولا از طریق خون و سایر بخشهای بدن به ستون فقرات انتشار پیدا میکند. تشخیص آن اغلب دشوار است. عدم درمان عفونت ستون فقرات استخوان را به طور کامل تخریب کرده و منجر به بیثباتی و تشدید درد بیمار خواهد شد.
این بیماری حتی میتواند اعصاب را درگیر کرده و باعث بروز علائمی مثل درد شدید، اسپاسم عضلانی، تب، کاهش وزن، گزگز و مورمور و علائم شبیه به سیاتیک شود. چنین بیماری نیازمند پیگیری و درمان توسط متخصص ستون فقرات، جراح ارتوپد و یا جراح مغز و اعصاب است.
- سرخوردگی مهره
سرخوردگی مهرهها در ستون فقرات علاوه بر ایجاد تنگی کانال نخاع، میتواند منجر به آسیب دیسک و عدم ثبات در ستون فقرات شود. سرخوردگی معمولا در ورزشکاران رشتههای بدنسازی و پاور لیفترها دیده میشود. چرا که با بالا بردن وزنه و اعمال وزن روی مهرهها احتمالاً دچار شکستگیهایی در پایههای مهره خود میشوند.
در چنین شرایطی، بدنه مهره از پایهها جدا شده و مهره به سمت جلو یا عقب سر میخورد. معمولاً سرخوردگی مهره به سوی جلو رخ میدهد و شدت آن در 5 درجه تعریف میشود. این بیماری قطعاً نیازمند جراحی و درمان توسط متخصصین مجرب است.
- تنگی کانال نخاع
علت درد ستون فقرات دیگری که میتوان به آن اشاره کرد تنگی کانال نخاع است. تنگی کانال نخاع به صورت مادرزادی یا غیرمادرزادی ایجاد میشود. تنگی کانال نخاع مادرزادی، فضای کانال نخاع از بدو تولد کوچکتر از حد طبیعی است. با این حال در نوع غیر مادرزادی این مسئله در اثر تومورها یا زائدههای استخوانی کانال نخاع و بیرونزدگی دیسکهای بینمهرهای ایجاد میشود.
در واقع هر عاملی که کانال محل عبور نخاع را تنگ کرده و فشرده میشود، میتواند با درگیر ساختن اعصاب، عملکرد آنها را مختل کند. در اکر شرایط ضروری است برای رفع فشار و ایجاد فضای کافی جراحی صورت گیرد.
- بیماریهای التهابی
از دیگر علل درد ستون فقرات میتوان به بیماری التهابی چون روماتیسم اشاره کرد. روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی است که در اثر حمله سیستم ایمنی به بافت غضروفی مفاصل ایجاد میشود و با تخریب مفصل منجر به ایجاد درد و التهاب برای بیمار میشود. التهاب و درد مفاصل ستون فقرات احتمالاً در اثر حرکتهای مداوم بروز میکند و معمولا با استراحت، کمپرس یخ و داروهای ضدالتهاب تسکین مییابد. بواسطه تقویت عضلات ناحیه مورد نظر میتوان از عود کردن التهاب جلوگیری کرد. قطعاً برای درمان این مسئله ضروری است به یک متخصص مراجعه شود.
- دردهای ارجاعی
گاهی دردهای ستون فقرات به دیگر اندام بدن مرتبط هستند. مثلاً بزرگ بودن خوشخیم پروستات، فتق، اختلالات کیسه صفرا، سنگ کلیه و یا بیماریهای مرتبط با رحم و تخمدان … میتوانند علت درد ستون فقرات باشند. ریشهیابی چنین دردهایی با دقت بالا و اطلاع از شرح حال و معاینه کامل بیمار صورت میگیرد. مثلا همزمانی درد کمر و اختلال در دفع ادرار در یک فرد میتواند نشان از ابتلا به سنگ کلیه باشد. پس از درک علت پیش زمینهای باید به متخصص مربوط مراجعه شود.
گرههای عضلانی، ضعف و اسپاسمهای عضله جزو اختلالات عضلانی محسوب میشود و معمولا نشاندهنده عادات غلط و حرکت به شیوه نادرست است. در اختلالات دیسکهای بینمهرهای بروز اسپاسم عضلانی بسیار رایج است. با بیرون زدگی دیسک، عضله برای محافظت از و جلوگیری از تشدید بیرونزدگی، دچار اسپاسم میشود. در این موارد استفاده از داروهای شلکننده عضله منجر به وخیمتر شدن اوضاع میشود.
در گودی یا صافی بیش از حد کمر نیز به دلیل عدم تعادل و تقارن عضلات درد و ناراحتی در ستون فقرات حس میشود. مثالاً در گودی کمر فعالیت عضله سوئز خاصرهای فعالتر بوده و در صافی کمر، فعالیت عضله پشت ران از میزان طبیعی بیشتر خواهد بود. درد ناشی از این موارد اغلب با حرکات اصلاحی عضلات برطرف میشوند.
تومورهای ستون فقرات چه خوش خیم باشند چه بدخیم، بسته به محل وجودشان میتوانند اعصاب را تحت فشار قرار داده و باعث بروز درد و علائمی از جمله گزگز و بیحسی شوند. به طور معمول تومورهای بدخیم باید تحت جراحی قرار گیرند اما در خصوص تومورهای خوش خیم همیشه جراحی ضرورتی ندارد.
مهرههای ستون فقرات در حین مشاهده از جلو یا عقب باید کاملاً در یک راستا دیده شوند. اما در بیماری اسکولیوزیس، ستون مهرهها از پشت به شکل منحنی دیده میشوند.
انحنای ستون فقرات احتمالاً به دو صورت s و c شکل باشند. از سوی دیگر این بیماری را میتوان به دو دسته ساختاری شامل اختلال در استخوان بندی ستون فقرات و عملکردی شامل عدم تعادل در عضلات و بروز اسپاسم عضلانی تقسیم کرد. اختلاف موجود در طول پاها، دیستروفی یا تحلیل عضلانی و بیماریهای مادرزادی از علل دیگر این بیماری هستند. باید برای رفع مشکل در موارد حاد جراحی صورت گیرد.
در ادامه بحث در خصوص علت درد ستون فقرات باید گفت مشکلات استخوانی یا عضلانی، هر نوع اختلال مادرزادی، سوءتغذیه و کمبود ویتامین D، ضربه و … میتواند منجر به بروز کایفوزیس بشود با این حال در بیشتر موارد ضعف عضلات و عادتهای غلطی چون نشستن، ایستادن و راه رفتن در وضعیتهای نادرست منجر به ایجاد و تشدید بیماری میشود.
در سنین بالاتر کایفوزیس از فرسودگی غضروفها، تحلیل دیسکهای بینمهرهای، پوک بودن استخوان، شکستگیهای مرتبط با فشار مداوم یا به عبارتی ترکهای ریز روی استخوان در اثر پوکی استخوان یا مصرف دراز مدت داروهایی چون کورتون و مولتیپل میلوما نوعی سرطان استخوان نشأت میگیرد. برای رفع این مشکل لازم است در موارد حاد جراحی توسط متخصین مجرب انجام شود.
عدم تعادل عضلانی، کاهش تحرکپذیری لگن و عادات ناصحیح در نشستن، ایستادن، خوابیدن و یا راه رفتن در پوزیشنهای نامناسب میتواند منجر به بروز بیماری لوردوزیس شود. حرکات مکرر ناحیه کمر نیز در فرسودگی مهرههای کمر، درد و گودی کمر نقش شایانی دارد. از سوی دیگر اختلاف طول پاها، چاقی مفرط، پوکی استخوان، گوژپشتی، التهاب دیسک بینمهرهای از دیگر عوامل بروز لوردوزیس هستند.
درد ستون فقرات منجر به چه مشکلاتی میشود؟
درد ستون فقرات غالباً با آزمایش یا مطالعه تصویربرداری تشخیص داده میشود. مشکلاتی که معمولاً بواسطه درد در ستون فقرات ایجاد میشود، عبارتند از:
- کشیدگی عضله یا رباط: بلند کردن مکرر اجسام سنگین یا انجام یک حرکت ناشیانه ناگهانی میتواند عضلات کمر و رباطهای ستون فقرات را تحت فشار قرار دهد. چنانچه فرد به لحاظ جسمی ضعیف باشد، فشار مداوم به کمر میتواند باعث اسپاسم عضلانی دردناک شود.
- برآمدگی یا پارگی دیسکها: دیسکهای بین مهرههای استخوانی ستون فقرات همچون ضربه گیر عمل میکنند. مواد نرم داخل این دیسکها میتواند دچار برآمدگی یا پارگی شوند و روی عصب فشار وارد کنند. با این وجود ممکن است حتی بدون احساس درد در کمر دچار برآمدگی یا پارگی دیسک شوید. بیماریهای مرتبط با دیسک غالباً به طور اتفاقی و با عکسبرداری اشعه ایکس از ستون فقرات به دلایل دیگر تشخیص داده میشوند.
- آرتروز: آرتروز میتواند ستون فقرات کمر را تحت تأثیر قرار دهد. در برخی موارد، آرتروز در ستون فقرات میتواند منجر به تنگ شدن فضای اطراف نخاع شود که به بیماری تنگی کانال نخاع معروف است.
- پوکی استخوان: در صورت متخلخل گشتن و شکنندگی استخوانها، احتمال دارد مهرههای ستون فقرات دچار شکستگیهای دردناکی شود.
و کلام آخر
مهمترین مرحله پیش از اقدام جهت دردهای مرتبط با ستون فقرات تشخیص علت درد ستون فقرات است. از آنجا که علل مختلفی میتواند منجر به بروز درد ستون فقرات شوند از جمله برخی بیماریهای مرتبط با سایر اندامها و یا عفونت استخوان، آرتروز، سرخوردگی مهره، شکستگی و یا آسیب نخاعی ضروری است در اسرع وقت برای رفع این بیماریها و درمان پیگیری شود. مرکز فوق تخصصی ما آماده مشاوره و درمان فوری برای کلیه عزیزان درگیر با درد ستون فقرات است.
برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز میتوانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفنهای موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
شما می توانید برای آگاهی از تازه های درمان بیماری های ارتوپدی و دیدن فیلم ها و مطالب آموزشی ، از طریق آیکون های سمت چپ وارد صفحه اینستاگرام ما شده و سوالات خود را به طور مستقیم با پزشکان در میان بگذارید.برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز میتوانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفنهای موجود در بخش تماس با مااستفاده کنید.