منظور از درد زیر زانو نوعی درد است که درناحیه کشکک زانو و اطراف آن احساس می گردد. علت درد زیر کشکک زانو می تواند به عوامل مختلفی مرتبط باشد. شایع ترین بیماری هایی که سبب درد زیر کشکک زانو می شوند نرمی غضروف زانو و بیماری پتلوفمورال یا زانوی دوندگان خواهد بود. علت درد زانو هر چه باشد باید برای پیگیری درمان فوری و ممانعت از بروز مشکلات آتی به کلینیکهای تخصصی مراجعه نمایید.
فهرست مطالب
سندرم زانوی دوندگان اصلیترین علت درد زیر کشکک زانو در ورزشکاران
سندرم زانوی دوندگان، یک مشکل شایع در میان دوندگان است البته این مشکل می تواند در هر فردی که زانوی خود را زیاد خم می کند رخ دهد. این مشکل معمولا با درد اطراف کشکک زانو همراه می باشد. در ادامه به علت درد زیر کشکک زانو، علائم همراه و درمان زانو درد در جوانی و میانسالی می پردازیم.
باید توجه داشت در صورت داشتن هر گونه درد و مشکل سریعا به کلینکی های تخصصی ارتوپدی مراجعه شود تا علت به درستی تشخیص داده شود و شیوه درمانی مناسب توصیه گردد.
علت درد سر زانو
با ایجاد علائم و دردهای زانو افراد به دنبال علت درد می گردند. علت درد زیر کشکک زانو یا علت درد سر زانو می تواند به آسیب های فیزیکی، انواع آرتروز و سایر مشکلات مرتبط باشد. انجام تمرینات مناسب سبب حفظ سلامت مفاصل و بقیه قسمت های بدن می شود. در ادامه به علت درد سر زانو می پردازیم.
آسیب ها
آسیب زانو ممکن است در رباط ها، تاندون ها یا کیسه های پر از مایع که مفصل زانو را احاطه می کنند، ایجاد شده باشد. همچنین آسیب به زانو می تواند استخوان ها، غضروف ها و لیگامان های شکل دهندهی مفصل را تحت تاثیر قرار داده و علت درد زیر کشکک زانو می گردند.
آسیب رباط صلیبی قدامی (ACL) علت درد سر زانو است. آسیب ACL به معنای پاره شدن این رباط بوده و این رباط سبب اتصال استخوان قلم پا (تیبیا) به استخوان ران (فمور) می گردد.
شکستگی ها
استخوان های کشکک زانو (پاتلا)، در هنگام تصادف با وسایل نقلیه موتوری یا سقوط از ارتفاع ممکن است دچار شکستگی گردند. افرادی که دچار پوکی استخوان شده اند، ممکن است به راحتی با راه رفتن و یا قدم برداشتن نادرست، دچار شکستگی زانو گردند.
پارگی منیسک
منیسک از غضروف سخت و لاستیک مانندی تشکیل شده و مانند یک جاذب شوک بین استخوان قلم پا و استخوان ران عمل می نماید. پارگی مینیسک زانو می تواند یک علت درد زیر کشکک زانو باشد.
بورسیت
بعضی از آسیب های زانو سبب التهاب در بورسا می گردد. بورسا شامل کیسه های کوچک حاوی مایع بوده که مانند بالشتک از خارج مفصل زانو را حمایت کرده و به تاندون ها و رباط ها این امکان را می دهند که آرام روی مفصل سر خورده و حرکت نمایند.
کیست بیکر
دیگر علت درد زیر کشکک زانو بی شک کیست بیکر است. تشکیل مایع روانکننده مفصل یا سینوویالدر پشت زانو سبب تورم زیر زانو می گردد. این نوع کیست در بیشتر موارد خودبهخود رفع شده اما در برخی موارد لازم به درمان می باشد.
التهاب تاندون (تاندونیت)
مورد دیگر به عنوان علت درد زیر کشکک زانو التهاب تاندون است. تاندون دارای بافت ضخیم و فیبری بوده که عضلات را به استخوان متصل می نماید. تاندونیت سبب تحریک و التهاب یک یا چند تاندون شده و علائم آن شامل درد سر زانو که هنگام بالا رفتن از پله ها یا قدم زدن روی سطح شیب، تشدید می گردد.
دوچرخه سواران، اسکی بازان و کسانی که ورزش های پرشی انجام می دهند مستعد ابتلا به التهاب در تاندون پاتلا (عضله ی ران را به زانو متصل می کند) می باشند.
مشکلات مکانیکی علت دیگر زانو درد در جوانی و میانسالی
نوع دیگری از آسیب ها وجود دارند که می توانند علت درد سر زانو و تورم زیر زانو گردند. برخی از مشکلات مکانیکی که سبب بروز این عارضه می شوند شامل:
شناور شدن استخوان یا غضروف
در برخی موارد آسیب یا تخریب استخوان یا غضروف می تواند سبب کنده شدن یک قطعه استخوانی یا غضروفی و شناور شدن آن در فضای مفصلی گردد و علت درد سر زانو خواهد بود. این عارضه ممکن است هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نکند، اما هنگام حرکات مفصل زانو تداخل ایجاد نماید.
سندرم باند ایلیوتیبیال
این سندرم زمانی رخ می دهد که برخی از بافت های سختی که از خارج ران به سمت خارج زانو یا باند ایلوتیبیبال امتداد داشته، تنگ شده و سبب اصطکاک قسمت بیرونی استخوان ران می گردد. دونده های مسافت های طولانی، در معرض ابتلا به سندرم باند ایلیوتبیبال قرار دارند.
در رفتگی استخوان پاتلا (کشکک زانو)
در صورتی که استخوان پاتلا که جلوی زانو را پوشانده از محل اصلی خود خارج گردد، این مشکل ایجاد می شود. معمولا در رفتگی ها به سمت خارجی زانو رخ می دهد.
درد پا یا لگن
در صورتی که فرد درد پا یا لگن داشته باشد، ممکن است برای کاهش درد مفاصل شیوه راهرفتن خود را تغییر دهد. اما این تغییر در راه رفتن ممکن است باعث وارد شدن فشار بیشتری روی مفصل زانو گردد. در برخی موارد، ممکن است مشکلات در ران یا لگن به صورت درد ارجاعی در زانو مشاهده گردد.
انواع آرتروز
بیش از ۱۰۰ نوع آرتروز وجود دارد و انواع مختلفی که بر زانو تاثیر می گذارند شامل:
استئوآرتریت: در برخی موارد آرتریت دژنراتیو (مخرب) نامیده می شود و از شایع ترین انواع آرتریت می باشد. لازم به ذکر است این وضعیت زمانی ایجاد می شود که غضروف زانو در اثر استفاده ی زیاد از زانو و افزایش سن مستهلک و تخریب می گردد.
آرتریت روماتوئید: آرتریت روماتوئید ناتوان کننده ترین نوع آرتریت است. این عارضه یک بیماری خود ایمنی بوده که می تواند در هر مفصل بدن مانند زانو ایجاد شود. اگر چه آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن بوده، اما شدت و طول مدت آن متفاوت بوده و ممکن است پس از بروز دوباره بهبود پیدا کند.
نقرس: این نوع آرتروز زمانی رخ می دهد که در مفصل کریستال های اسید اوریک تشکیل گردد. با توجه به اینکه نقرس معمولا در انگشت بزرگ پا ایجاد می شود، اما می تواند در زانو نیز ایجاد شود.
نقرس کاذب: چنان چه بلورهای حاوی کلسیم که در مایع مفصلی تشکیل گردند، معمولا با نقرس اشتباه گرفته خواهد شد. زانو شایع ترین عضوی است که در اثر نقرس کاذب دچار آسیب می شود.
آرتریت عفونی: در برخی موارد مفصل زانو عفونی شده و منجر به تورم زیر زانو، درد و قرمزی مفصل می شود. معمولا در آرتریت عفونی پیش از شروع درد، هیچ آسیب و ضربه ای به زانو وارد نمی شود.
تومورهای استخوانی
استئوسارکوم از سرطان های شایع در استخوان است که معمولا در زانو ایجاد می شود.
سندرم درد پاتلوفمورال
سندرم درد پاتلوفمورال به درد افزاینده بین پاتلا (کشکک زانو) و استخوان ران (فمور) معروف است. این عارضه در ورزشکاران، میانسالان و در افراد مسن که معمولا به دلیل آرتریت زانو دچار سندرم درد پاتلوفمورال می شوند رایج است.
عوامل موثر بر درد زانو:
عوامل مختلفی ممکن است ریسک ابتلا به مشکلات زانو را افزایش دهند، از جمله:
سن:
با افزایش سن احتمال ابتلا به دردهای استخوانی افزایش پیدا می کند.
اضافه وزن:
افزایش وزن یا چاقی سبب افزایش فشار هنگام انجام فعالیت های روزانه مانند راه رفتن به مفصل زانو می گردد. باید توجه داشت با افزایش سرعت تخریب غضروف مفصلی، خطر ابتلا به استئوآرتریت افزایش می یابد.
عدم انعطاف پذیری و قدرت عضلات:
عدم قدرت و انعطاف پذیری عضلات از علل اصلی آسیب های مفصل زانو می باشد. عضلات خشک و ضعیف کمتر از زانو حمایت می کنند. زیرا فشار وارد شده بر مفصل را به اندازه کافی جذب نمی کنند.
برخی از ورزش ها مانند اسکی آلپایی، پرش های بسکتبال و ضربه های تکراری که زانو حین دویدن و پریدن متحمل می شود، نسبت به سایر ورزش ها فشار بیشتری به زانو وارد می کنند و خطر آسیب زانو را افزایش می دهند.
داشتن آسیب قبلی زانو احتمال بروز آسیب مجدد زانو را افزایش خواهد داد. جهت تشخیص علت زانو درد باید به متخصص ارتوپد مراجعه شود. زانو درد می تواند علل مختلفی داشته باشد. زانو یکی از مهم ترین اندام های بدن است و هرگونه آسیب به آن می تواند بر زندگی روزمره فرد اثر گذار باشد.
عوامل مرتبط با علت درد زیر کشکک زانو
در ادامه به دو عامل مرتبط با علت درد زیر کشکک زانو اشاره خواهیم کرد:
سندرم درد پتلافمورال
سندرم درد پتلافمورال یک اصطلاح کلی که برای توصیف درد در جلوی زانو و کشکک زانو استفاده می شود. در برخی موارد این درد با عنوان های زانوی دوندگان یا زانوی پرش شناخته می گردد زیرا این درد معمولا در افرادی ایجاد که ورزش میکنند (خصوصا زنان و نوجوانان) ایجاد می شود.
اما باید توجه داشت که این درد می تواند در افراد غیرورزشکار نیز بروز پیدا کند. در این شرایط، درد و خشکی مفصل سبب می شود که فرد هنگام بالا رفتن از پله ها، خم شدن روی زانو و انجام فعالیت های روزانه دچار مشکل گردد. عوامل بسیاری ممکن است در ابتلا به درد پتلافمورال اثر گذار باشند.
این عوامل شامل قرار نداشتن کشکک زانو در راستای مناسب و فشار مضاعف به زانو در هنگام انجام ورزش یا تمرینات سنگین می شوند.
وارد شدن فشار مضاعف به زانو
در برخی موارد، درد جلوی زانو (پتلافمورال) در اثر استفاده بیش از حد از مفصل زانو و وارد شدن فشار مضاعف به زانو زمان انجام تمرینات شدید ورزشی یا سایر فعالیتها رخ می دهد. همچنین ممکن است ایجاد تغییرات ناگهانی در سطح فعالیت ها نیز سبب بروز این درد گردد.
این تغییر می تواند در اثر شدت فعالیت ها مانند دویدن مسافت طولانیتر و هم می تواند در اثر مدت زمان یا دفعات انجام آن مثال مانند افزایش تعداد روزهای تمرین در طول هفته باشد.
قرارگیری کشکک زانو در راستای ناصحیح که در هنگام خم و راست کردن زانو، کشکک زانو در مسیر درستی حرکت نکند، ممکن است سبب بروز درد جلوی زانو (پتلافمورال) گردد.
در این شرایط زمانی که شخص زانوی خود را خم می نماید کشکک زانو به یکی از طرفین منحرف شده و کمی از شیاری که در آن قرار دارد خارج می گردد. این عارضه سبب می شود که میزان فشار و سایش بین ناحیه ی پشت کشکک زانو و شیار استخوانی زیر آن زیاد شده و بافت های نرم و غضروفی در بین آن ها ملتهب گردند.
تورم زیر زانو
در خصوص تورم زیر زانو باید مواردی را بیان کنیم. معمولا کیست های پشت زانو (کیست بیکر زانو)، با آرتروز زانو مشاهده می شوند. این کیست ها ممکن است دردناک بوده و تشخیص آن ها با سونوگرافی پشت زانو صورت گیرد. از علائم آن ها تورم زیر زانو می باشد. در صورتی که درمان های ضد التهاب موثر واقع نشوند، در این کیست ها تزریق کورتون صورت می گیرد.
ممکن است در موارد شدید تورم زیر زانو به جراحی نیاز باشد. در برخی موارد کیست بیکر زانو پاره شده و مواد داخل آن به پشت ساق ریخته که سبب درد بسیار شدید پشت پا می گردد.
در این شرایط بیمار باید از لحاظ لخته خونی در ساق بررسی گردد زیرا همین علائم در لخته پشت ساق نیز مشاهده می شود و درمان آن متفاوت خواهد بود. بنابراین برای بیمار داپلر عروق پا انجام می گردد.
در موارد بسیار شدید فشار پشت ساق زیاد می شود و بر روی عروق و اعصاب ساق پا اثر می گذارد که باید به درمان کیست بیکر زانو پرداخته شود و یا شاید نیاز به جراحی باشد.
در برخی موارد گرفتگی عضله کوچکی که در پشت زانو قرار گرفته سبب درد پشت زانو می گردد که معمولا با درد کیست زانو اشتباه گرفته می شود. ممکن است تورم زیر زانو، کیست عروقی باشد که در این شرایط عدم تشخیص دقیق و تزریق آن سبب بروز مشکلات زیادی برای بیمار می گردد.
برای بازیابی توان و درمان خالی کردن زانو باید از بهترین روش های درمانی استفاده گردد. این روش ها شامل درمان بافت های نرم، استفاده از یخ، ضربه زدن آرام (تپینگ)، درمان های دستی، ورزش و ماساژ می شوند.
معمولا افرادی که دچار کیست بیکر هستند، هیچ علامتی نخواهند داشت. همچنین در برخی موارد این کیست های کوچک هنگام معاینه پزشک قابل یافتن نیستند و ممکن است زمانی که فرد در حال انجام آزمایش زانو خود است، به صورت اتفاقی یا توسط اسکن MRI برای علت های دیگر به آن پی ببرد.
هر چه ابعاد کیست بیکر بزرگ تر باشد، احتمال ایجاد علائمی چون تورم زیر زانو بیشتر می گردد. ممکن است فرد بتواند تورم را در پشت زانوی خود مشاهده کند.
در برخی موارد ممکن است فرد احساس کند دچار تورم زیر زانو شده است. چنان فرد چه یک کیست بیکر بزرگ داشته باشد خم کردن زانو ممکن است دشوار باشد و فرد در ناحیه پشت زانوی خود، به ویژه هنگام ایستاده، احساس سفتی نماید.
در برخی موارد امکان دارد فرد در زانوی خود احساس قفل شدگی یا کجی داشته باشد. چنان چه فرد دچار مشکلات زمینه ای زانو مانند آرتریت باشد، ممکن است علائم آن مانند زانو درد داشته باشد.
متداول ترین عارضه کیست بیکر، سر باز کردن آن می باشد. این اتفاق زمانی رخ می دهد که مایع از داخل کیست، به عضلات ساق نشت کرده که می تواند سبب تورم عضلات ساق گردد. همچنین ممکن است پوست ساق در اثر آسیب ناشی از نشت مایع از کیست دچار خارش و قرمزی گردد.
در صورت پاره شدن کیست بیکر، افتراق آن از لختهی ورید عمقی پا، دشوار می باشد. لخته ورید عمقی در واقع لخته خونی بوده که در ورید پا ایجاد شده و بررسی آن ها برای رد کردن لخته ورید عمقی امری ضروری است زیرا ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
ممکن است دکتر زانو درد در آزمایش زانو به کیست بیکر شک نماید. ناحیه پشت زانوی ممکن است متورم شده باشد که پزشک نوری به روی ناحیه متورم می تاباند. چنان چه نور از آن عبور کرد، تورم پر از مایع بوده بنابراین تورم یک کیست می باشد. اسکن اولتراسوند، روش مناسبی برای نشان دادن کیست بیکر و افتراق همزمان آن از لخته ورید عمقی می باشد.
زانو درد در جوانی
مفصل زانو یکی از بزرگترین مفاصل بدن می باشد که وظیفه خم و راست شدن و تحمل وزن بدن را بر عهده دارد. در صورت استفاده تادرست از زانو ممکن است این وظایف دچار اختلال شده و فرد دچار دردها و ناراحتی های متفاوتی شود.
علت زانو درد با توجه به سن افراد متفاوت می باشد. از این در این مقاله دلایل درد ناگهانی زانو در سنین و افراد مختلف را بررسی می کنیم. در ابتدا به بررسی علت زانو درد در جوانی پرداخته می شود.
با توجه به این که در اثر تغییر سبک زندگی و بی تحرکی افراد احتمال ابتلا به دردهای مفصلی از جمله زانو رواج پیدا کرده اما این نوع درد ها در جوانان در برخی موارد خطرناک می باشد.
شکستگی زانو شامل شکستگی استخوان تیبیا و کشکک زانو می باشد که این مشکل یکی از مهم ترین دلایل درد زانو است که با علائمی همچون درد تیز و غیرمنتظره در ناحیه زانو، تورم و گرم شدن مفصل زانو و عدم توانایی حرکت مفصل همراه است. شکستگی زانو در اثر صدمات و افتادن های ساده رخ می دهد.
از اصلی ترین دلایل زانو درد در جوانی، آسیب دیدن زانو در حین حوادث ورزشی می باشد. مفصل زانو از مهم ترین بخش های بدن است که به شدت در معرض آسیب دیدگی قرار دارد. با توجه به این که ورزش کردن برای سلامتی بدن ضروری است اما در مقابل آن درست ورزش نکردن و انجام حرکت ورزشی سنگین نیز می تواند آسیب جدی به مفصل زانو وارد نماید. علاوه بر حوادث ورزشی، تصادفات رانندگی و زمین خوردن از دیگر عواملی هستند که سبب زانو دردهای ناگهانی و شدید می شوند.
تاندونیت زانو
تاندون ها نوارهای محکم و قوی می باشند که مفاصل را به استخوان ها متصل می نمایند. التهاب یا آسیب دیدگی تاندون هایی که زانو را به ساق پا متصل می کند تاندونیت گفته می شود. این نوع آسیب دیدگی ممکن است برای هر فردی رخ دهد اما شیوع آن در میان ورزشکارارن به خصوص والیبالیست ها و بسکتبالیست ها شایع تر است.
نرمی کشکک زانو
نرمی کشکک زانو یکی از شایع ترین علت درد زیر کشکک زانو و زانو درد در جوانی است که به صورت ناگهانی بروز پیدا می کند. در اثر این بیماری غضروف پوشاننده سطح کشکک زانو نرم می گردد. این مشکل بیشتر در جوانانی که ورزش های سخت انجام می دهند شایع است.
آرتریت روماتوئید زانو
آرتریت روماتوئید در جوانان یک بیماری التهابی بوده که سبب سفتی و درد شدید در مفصل می گردد. این مشکل منجر به آسیب دیدگی دائمی مفصل و بروز مشکلاتی در ارتباط با آن می شود. بیماری آرتریت یک اختلال خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت ها و اعضای بدن حمله و مفاصل را هدف قرار خواهد داد.
کشیدگی و پارگی رباط صلیبی
رباط ها از نوارهای کوتاه و محکم از جنس بافت پیوندی فیبروز ساخته شده اند که ارتباط بین استخوان ها با یکدیگر در اطراف مفصل را فراهم می نمایند. کشیدگی و پارگی رباط های صلیبی زمانی باعث بروز دردهای ناگهانی در زانو می شود که یکی از رباط ها دچار آسیب گردد.
از علل شایع پارگی رباط صلیبی زانو وارد شدن آسیب به رباط زانو از طریق تغییر جهت سریع با یک پا می باشد.
روشهای درمانی علت درد زیر کشکک زانو
در بیشتر موارد احساس درد در زیر زانو نشانه کندرومالاسی کشکک یا بیماری پتلوفمورال است. در صورت وجود درد در جلوی یا زیر زانو حتما باید به متخصص ارتوپدی مراجعه کرده تا علت درد زیر کشکک زانو را تشخیص دهد. شیوه درمانی مناسب پس از تشخیص علت درد زیر کشکک زانو تجویز می گردد. در ادامه به شرح برخی از روش های درمانی این عارضه می پردازیم.
استراحت دادن به زانو برای مدت کوتاه و مصرف داروهای ضد التهاب مانند ایبوبروفن و ناپروکسن در تسکین درد و التهاب کشکک زانو موثر خواهد بود.
سایر روش های درمان درد زیر کشکک زانو شامل :
انجام ورزش و حرکات اصلاحی زانو
کاهش وزن در صورت نیاز
استفاده از کفش و کفی طبی مخصوص
استفاده از تکنیک های تیپینگ برای قرار گرفتن کشکک در محل مناسب
پوشیدن کفش استاندارد برای ورزش و دویدن
سخن پایانی
علت درد زیر کشکک زانو معمولا با بیماری یا آسیب دیدگی زانو ایجاد می شود و بیمار هنگام روبهرو شدن با درد زانوی خود به پزشک مراجعه می کند تا به درمان درد بپردازد. زانو درد به دلایل مختلفی ایجاد می شود که یکی از آن ها آرتروز زانو می باشد.
آسیب دیدگی زانو در اثر وارد شدن ضربه مستقیم به زانو یا حرکت ناگهانی آن که منجر به کشیدگی زانو و حرکات آن خارج از دامنه طبیعی اش می باشد رخ می دهد. زانو درد در جوانی در بیشتر موارد به علت آسیب دیدگی زانو ناشی از پارگی غضروف زانو، پارگی مینیسک یا پارگی رباط از قبیل پارگی رباط صلیبی ایجاد می شود.
در این وضعیت با توجه به نوع مشکل ایجاد شده فرد دچار درد در نقاط مختلف زانو می گردد. معمولا برای درمان زانو درد در جوانی و میانسالی پزشک مجموعه ای از تمرینات ورزشی مخصوص زانو، فیزیوتراپی، دارو درمانی و سایر روش های موجود را توصیه می کند.
از آنجایی که مشکلات زانو در زندگی و فعالیت های روزانه فرد تاثیر می گذارند بنابراین لازم است در صورت داشتن هر گونه مشکل در زانو سریعا به متخصص ارتوپدی مراجعه شود تا علت درد زیر کشکک زانو تشخیص و شیوه درمانی مناسب تجویز شود و از بروز مشکلات جدی تر نیز جلوگیری شود.