درد سیاتیک بعد از زایمان

درد سیاتیک بعد از زایمان؛ احتمال آسیب دائمی به عصب، کاهش تحرک و درد و ضعف عضلانی

درد سیاتیک بعد از زایمان احتمالاً در پی تحت فشار قرارگیری عصب سیاتیک به دلیل تحمیل وزن جنین در حال رشد در بدن مادر بروز می‌کند. در صورت عدم درمان درد سیاتیک، این بیماری می تواند منجر به مشکلات جدی شود.

از همین رو تشخیص و درمان این بیماری توسط دکتر برای رگ سیاتیک ضروری است. چرا که این بیماری می‌تواند عامل آسیب دائمی عصبی باشد و عامل ضعف عضلانی، درد مزمن، کاهش تحرک و موارد دیگر باشد. گزینه های درمانی آن احتمالاً شامل فیزیوتراپی، داروهای ضد التهابی و گاهی جراحی خواهد بود.

درد سیاتیک بعد از زایمان چیست و چطور بروز می‌کند؟

عصب سیاتیک به عنوان بزرگترین عصب کل بدن از بخش تحتانی کمر شروع شده و از نواحی متعددی در سرتاسر پایین تنه عبور می کند. عصب سیاتیک با اتصال به باسن، لگن، پاها و مچ پاها این اندام‌ها را به بخش مهمی از سیستم حرکتی بدن تبدیل می کنند. اغلب، درد عصب سیاتیک با سوزش، درد تیرکشنده یا بی‌حسی در یک یا چند ناحیه آسیب دیده مشخص می شود.

در غالب موارد درد سیاتیک بعد از زایمان و بارداری در زنان بروز می‌کند. تفاوتی ندارد که در نتیجه زایمان دچار سیاتیک شده باشید، یا تجربه قبلی ابتلا به این معضل را داشته باشید و زایمان به نحوی تأثیر منفی بر آن گذاشته و آن را تشدید کرده باشد، گزینه های درمانی و ایده های مختلفی برای بررسی و شروع درمان وجود دارد.

البته، مشورت با پزشک متخصص در ارتباط با درد سیاتیک خصوصاً در هنگام مواجهه با این شرایط پس از بارداری و زایمان ضروری است.

80% خانم‌های باردار در دوران بارداری با درد کمر مواجه می‌شوند، و حدوداً 50% درصد از آنها پس از زایمان همچنان پس از چند ماه درد کمر خود را تجربه نمایند. یکی از این دردهای کمر، دردهای شبه سیاتیکی است که علائمی بسیار مشابه به درد سیاتیکی در زنان باردار ایجاد می‌کنند.

نکته حائز اهمیت دیگر آن است که خود سیاتیک در بارداری شایع نیست مگر اینکه فرد پیش از این دوران چنین دردی را داشته باشد. بروز آن دسته از کمردردهایی که علائم شبه سیاتیک دارند و بر اثر گرفتگی یا اسپاسم های عضلانی یا سندرم پیریفورمیس بروز می‌کنند در بارداری شایع‌تر می‌باشند.

علائم درد سیاتیک بعد از زایمان و بارداری

طیف گسترده ای از علائم وجود دارد که می تواند نشان دهنده درد سیاتیک باشد. در حالی که برخی از آنها اغلب با بارداری و زایمان مرتبط هستند، برخی دیگر اینطور نیستند. تشخیص این مسئله که آیا این علائم بیانگر یک معضل خاص است یا صرفاً در پی عوارض ناشی از بارداری بروز کرده، حتی با وجود تجربه‌های پیشین بارداری در یک شخص کار بسی دشواری است. علائم مرتبط با درد سیاتیک بعد از زایمان شامل موارد ذیل است:

• درد کمر
• درد تیرکشنده
• دردهای شدید
• سوزش
• بی حسی
• گرفتگی عضلات
• ضعف عضلانی
• خستگی
• احساس سوزن سوزن شدن یا مور مور و گزگز

چنین علائمی احتمالاً در هر جایی که عصب سیاتیک از آن عبور می‌کند، پدیدار شود هرچند بیشتر در قسمت تحتانی کمر متمرکز می شوند، چرا که این محل متمرکزترین محل درد عصب سیاتیک است.

معضلی بنام درد سیاتیکی پس از زایمان

مقابله با سیاتیک در دوران بارداری می تواند یک تجربه چالش برانگیز و دردناک باشد. از سوی دیگر تجربه درد عصب سیاتیک و زایمان طبیعی نیز چالش برانگیز خواهد بود. در شرایطی که عصب سیاتیک آسیب می بیند باعث درد در ناحیه کمر و همچنین درد باسن، لگن، ران ها و پاها می شود.

اگرچه درد خفیف سیاتیک در دوران بارداری معمولاً مسئله‌ی پیچیده‌ای نیست، با این حال در صورت غیرقابل تحمل شدن درد باید با پزشک متخصص خود مشورت کنید. چنانچه پس از زایمان همین حس را دارید و مسئله‌ای غیرقابل تحمل است، سخت نگیرید.

در ادامه به برخی از علائم مرتبط با درد عصب سیاتیک و زایمان طبیعی اشاره خواهیم کرد:

 

• درد در یک طرف باسن یا ساق به صورت هرازگاهی یا مداوم
• درد تیرکشنده و منتشره از باسن به پایین پشت ران و پا و در طول عصب سیاتیک
• درد تیرکشنده و تیز یا سوزش
• بی حس شدن یا ضعیف شدن پا یا پای آسیب دیده
• ناتوانی در راه رفتن، ایستادن یا نشستن

 

علل درد سیاتیک بعد از زایمان شامل چه مواردی است؟

 

سیاتیک می تواند با منشاء‌های متفاوتی بروز کند، برخی از علل پدیدآورنده درد سیاتیک در دوران بارداری یا پس از زایمان بروز می‌کند. هر نوع اختلال احتمالی در کمر از جمله بیرون زدگی دیسک مهره کمر، تنگی ستون مهره‌ها یا آسیب‌های کمر قادر به ایجاد سیاتیک از طریق تروما شوند.

از سوی دیگر ممکن است بروز درد سیاتیک در پی کمردرد یا فشار مداوم کمر در پی بارداری باشد. اضافه وزن ایجاد شده در نیمه جلوی بدن در اثر بارداری قادر به ایجاد تغییر در نحوه حمل خود است که می تواند به فشار زیادی به کمر تحمیل کند.

علاوه بر تغییرات ناشی از بارداری در ساختار بدن، گاهی زایمان نیز می تواند از طریق مداخلات پزشکی یا صرفاً در اثر فشار، باعث آسیب شود. صرف نظر از این، مهم است که جزئیات درد سیاتیک بعد از زایمان خود را با پزشک در میان بگذارید تا بتواند بهترین مراقبت ممکن را به شما ارائه دهد.

در کل این دلایل شامل موارد ذیل است:

• فشار وارده روی عصب سیاتیک در پی تغییرات طبیعی بدن در طول بارداری: هنگامی که باردار هستید، برخی تغییرات طبیعی در بدن رخ می‌دهد که احتمالاً عامل ایجاد فشار مضاعف روی عصب سیاتیک است. به عنوان مثال، افزایش وزن بدن، افزایش حجم رحم، تغییرات در سطح هورمون‌ها و تحریک شدید عصب در حین تولد نوزاد می‌تواند عامل اعمال فشار روی عصب سیاتیک باشد.
• فشار بر روی عصب سیاتیک به دلیل جابجایی نوزاد در طول زایمان: در طول زایمان، نوزاد ممکن است برای خروج راحت‌تر از بدن مادر و طی مراحل تولد بارها جابجا شود. همین جابجایی‌ها به احتمال بسیار می‌تواند عامل فشار بر روی عصب سیاتیک باشد.
• تروما و آسیب به عصب سیاتیک: در برخی موارد، آسیب و ترومای وارده به عصب سیاتیک احتمال دارد به عنوان عامل اصلی درد سیاتیک پس از زایمان باشد.

بیماری‌های مرتبط با عصب سیاتیک: برخی بیماری‌های مرتبط با عصب سیاتیک ممکن است باعث درد سیاتیک پس از زایمان شوند.

علت درد پشت بعد از زایمان طبیعی

علت درد پشت بعد از زایمان طبیعی معمولا به واسطه تغییرات ایجاد شده در بدن رخ می‌دهد می‌افتد. این تغییرات شامل موارد ذیل خواهد بود:

• ترکیدگی مهره‌های استخوانی در ناحیه کمر: هنگامی که بچه به دنیا می‌آید، استخوان‌های لگن به‌طور موقت ترکیده و شکل خود را تغییر می‌دهند تا به بچه اجازه دهند از راه طبیعی خارج شود. این تغییر در استخوان‌های لگن ممکن است باعث درد و ناراحتی در ناحیه پشتی کمر شود.
• تغییرات هورمونی: در طول دوران بارداری و زایمان، هورمون‌های بدن شما تغییرات زیادی را تجربه می‌کنند. این تغییرات ممکن است باعث بروز درد پشتی شود.
• زخم و ترمیم بافت: زایمان طبیعی ممکن است باعث ترمیم بافت‌های درونی ناحیه لگن شما شود و درد پشتی را ایجاد کند.
• فشار بیشتر روی ماهیچه‌ها: زایمان طبیعی ممکن است باعث فشار بیشتر بر روی ماهیچه‌های پشت و درد پشت شود.

در هر صورت، درد پشت پس از زایمان طبیعی معمولا برای چند هفته پس از زایمان ادامه دارد و ممکن است با درمان درد و استراحت موقت کاهش یابد. با این حال، اگر درد شدید و پایدار دارید، به پزشک خود مراجعه کنید.

آیا درد سیاتیک در بارداری خطرناک است یا خطری ندارد؟

جنین در حال رشد در رحم مادر می تواند روی عصب سیاتیک فشار بیاورد. فشار وارده به این عصب موجب تحریک، درد و التهاب خواهد شد. بروز درد سیاتیک در بارداری به خودی خود خطری برای مادر بارور و جنین وی ندارد. با این حال ممکن است این درد  عامل بی حسی و گزگز مادر در این دوران و درنهایت این مسئله عامل کاهش دامنه حرکتی مادر بارور خواهد شد.

گاهی در صورتی که آسیب عصبی جدی باشد می‌تواند عامل عدم تحرک مادر و آسیب دائمی به وی شود.

چه زمانی برای دردهای سیاتیکی پس از زایمان باید به پزشک مراجعه کنید؟

یکی از سوالات متداولی که معمولا در خصوص دردهای عصب سیاتیک و زایمان طبیعی مادر مطرح می‌شود، زمان مراجعه به پزشک برای دریافت کمک‌های پزشکی است.

در صورتی که درد تابشی شدیدی را در پایین پای خود از جمله بی حسی و/یا ضعف تجربه می کنید لازم است با پزشک در مورد موارد ذیل صحبت کنید:

• در صورتی که در «نشیمنگاه» خود (استخوان شرمگاهی یا لگن تا دنبالچه) بی حسی را تجربه می‌کنید.
• در صورتی که به شکل ناگهانی توانایی خود برای کنترل روده یا مثانه خود را از دست می‌دهید.

چنانچه هریک از موارد فوق الذکر را تجربه می‌کنید، ضروری است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

شرایط مشابه دردهای سیاتیکی پس از زایمان شامل چه مواردی است؟

در ادامه قصد داریم به شرایطی اشاره کنیم که بسیار مشابه درد سیاتیک بعد از زایمان هستند:

• اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک: با التهاب و تحریک مفاصل ساکروایلیاک احتمال بروز درد در ناحیه کمر که به سمت پایین یک یا هر دو پا منتشر می شود، وجود دارد.
• بیماری التهابی لگن(PID) : بیماری التهابی لگن در حقیقت نوعی عفونت اندام های تناسلی است که می‌تواند بسیار خطرناک باشد. این بیماری گاهی بواسطه باکتری ایجاد می شود. علائم بیماری التهابی لگن شامل درد پشت و شکم، ترشحات غیر طبیعی از واژن، تب و حالت تهوع خواهد بود.
• سندرم روده تحریک پذیر (IBS) : آی بی اس و سیاتیک می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند که شامل گرفتگی، درد ناحیه کمر و پاها و مشکل در دفع مدفوع خواهد بود.
• سیستیت بینابینی (IC) : یک اختلال مزمن مثانه است که عامل ناراحتی و درد شدید ناحیه تحتانی شکم و لگن خواهد شد. علائم شامل سوزش، تکرر ادرار و فشار یا درد مثانه است. حتی ممکن است در حین رابطه جنسی بیمار دچار درد شود.

روش‌های تشخیص درد سیاتیک بعد از زایمان کدام است؟

 

برای تشخیص دقیق علت درد سیاتیک بعد از زایمان، پزشک متخصص به طور معمول از رویکردهای تشخیصی متنوعی از جمله موارد ذیل استفاده خواهد کرد:

• ارزیابی علائم بالینی: مورد نخست ارزیابی وضعیت عمومی بیمار توسط پزشک متخصص مبتنی بر علائم و نشانه‌های گزارش شده است، از جمله درد، تورم، خم شدن، یا عدم حرکت آزاد عضلات پاها است که می تواند به تشخیص احتمال ابتلا به سیاتیک منتهی شود.
• آزمایش خون: برخی از شرایط دیگر از جمله وجود التهاب در بدن، فشردگی عصب یا کمبود برخی ویتامین‌ها می‌تواند ابتلا به درد سیاتیک را تسریع کند. تمامی این موارد در آزمایش خون قابل تشخیص است.

 

• عکس‌برداری: از جمله رویکردهای تشخیصی بیشتر برای درد سیاتیک می‌توان به عکس‌برداری از اسپینال کورد، مغز، و یا شکم اشاره کرد که می‌تواند نشان دهد چرا فردی به سیاتیک مبتلا شده است.
• آزمایش ترشح هورمون تیروئید: گروهی از مشکلات تسریع کننده ابتلای بیمار به سیاتیک از جمله فشار عصب و التهاب، به مشکلات تیروئیدی فرد باز می‌گردد. برای تشخیص این مشکلات، احتمال دارد پزشک آزمایش ترشح هورمون تیروئید را انجام دهد.
• تست عصب‌شناسی: پزشک احتمالاً از تست‌های عصب‌شناسی برای تشخیص درد سیاتیک استفاده کند. احتمالاً این تست‌ها شامل تست‌های سرعت عصب، تست‌های حسی و تست‌ عضلات باشد.

با توجه به علت و شدت درد، پزشک معالج می‌تواند از یک یا چند روش برای تشخیص درد سیاتیک استفاده نماید.

درمان های طبیعی برای درد سیاتیک بعد از زایمان

بسته به شدت درد سیاتیک، ممکن است بتوانید با استفاده از داروهای طبیعی تاحدودی درد خود را تسکین دهید حتی با وجود آنکه در پی مداخلات پزشکی خاصی باشد. معمولاً استفاده از درمان‌های فیزیکی از جمله تمرینات و فیزیوتراپی برای کمک به بهبود و کاهش درد، رایج است. سایر درمان‌های فیزیکی اغلب همراه با مداخله پزشکی از جمله استفاده از گرما و یخ انجام می‌شود.

علاوه بر درمان های فیزیکی، راه های طبیعی دیگری نیز برای درمان درد سیاتیک وجود دارد که می تواند برای زندگی پس از زایمان نیز مفید باشد. برخی از این درمان‌ها شامل موارد زیر خواهد بود:

• یوگای ملایم: یوگا شامل انجام ده‌ها حرکت کششی است که به تسکین درد کمک می کند. چند حالت خوب عبارتند از ژست گربه، چرخش نشسته، چرخش ایستاده و ژست زاویه محدود است. همه این حرکات کششی به شما کمک می کنند تا کمر و باسن خود را بکشید.
• ماساژ: منظور از ماساژ، همان ماساژ نقاط ماشه‌ای است. عصب سیاتیک زیر ماهیچه ای به نام پیریفورمیس در زیر باسن قرار دارد. هنگامی که عضله پیریفورمیس سفت می شود، عصب سیاتیک تحت فشار قرار گرفته و دچار گزگز و بی حسی می شود. در طول ماساژ، برای تسکین درد، به نقاط ماشه‌ای عضله پیریفورمیس و همچنین عضلات کمر و باسن فشار وارد می شود.
• اسانس روغنی: استفاده از اسانس روغن از جمله اسطوخودوس و بابونه در سه ماهه دوم و سوم بارداری بی خطر هستند. این روغن ها را با هر روغن حاملی مانند آووکادو، بادام شیرین، نارگیل، هسته انگور یا جوجوبا می توان مخلوط کرد. ناحیه درد را ماساژ دهید، پس از آن می توانید از یک پارچه گرم برای کمک به شل کردن عضلات استفاده کنید.
• مسکن های طبیعی: مصرف برخی مسکن‌های طبیعی می‌تواند به بهبود نسبی بیمار کمک کند با این حال ضروری است برای نتیجه بخش واقع شدن این مسکن‌های طبیعی در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

در حالی که این روش ها احتمالاً تنها مواردی نباشند که برای درمان سیاتیک به آن نیاز داشته باشید، با این حال چنین راهکارهایی می توانند اولین گام یا گام های مفیدی برای مدیریت درد سیاتیک بعد از زایمان باشد.

گزینه‌های درمان درد سیاتیک بعد از زایمان

گاهی، به مداخلات پزشکی بیشتری برای دردهای سیاتیکی پس از زایمان نیاز است. برای همین منظور فیزیوتراپی حرفه ای در دوران بارداری و پس از زایمان به عنوان یک راهکار بی خطر توصیه می شود. با این حال، گزینه های پزشکی بیشتری نیز برای کسانی که درد مداوم دارند و الگوهای زندگی روزمره آنها دچار اختلال شده وجود دارد.

دیسککتومی اندوسکوپی یک گزینه جراحی جزئی است که صرفاً شامل برش کوچک بوده و آسیب را از دیسک برطرف می کند، در حالی که آندوسکوپی فورامینال و آندوسکوپی لامینوتومی گزینه های جراحی دیگری هستند که برای تسکین آسیب کاربرد دارند.

مهم نیست که چه گزینه‌ای را برای درمان دردهای سیاتیکی پس از زایمان انتخاب می‌کنید، روش‌های پزشکی و جراحی اغلب تسکین‌دهنده هستند و حتی می‌توانند برای اطمینان از عدم بازگشت درد با درمان‌های طبیعی همراه شوند.

سخن پایانی

درد سیاتیک بعد از زایمان، یک عارضه شایع است که می‌تواند موجب ایجاد درد و سوزش در قسمت پایین تنه و به خصوص پاها شود. این درد معمولا به دلیل فشار زیادی است که روی عصب سیاتیک در طول زایمان و به خصوص در زمان تولد نوزاد اعمال می‌شود.

علل دیگری نیز ممکن است برای درد سیاتیک پس از زایمان وجود داشته باشد که شامل مواردی از جمله افزایش وزن بعد از زایمان، کم‌فعالیتی، آسیب به عضلات و … خواهد بود.

برای درمان این نوع درد سیاتیک، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. درمان‌هایی مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی، استراحت و گاهی اوقات جراحی می‌تواند موثر باشد. همچنین، استفاده از روش‌های غیردارویی مانند ماساژ، کمپرس گرم و یا کمپرس یخ می‌تواند به کاهش درد کمک کند.