از علت بی حس شدن پاشنه پای راست چه می‌دانید؟

در این مقاله قصد داریم در مورد علت بی حس شدن پاشنه پای راست صحبت کنیم؛ همان‌طور که می‌دانید بی‌حسی به عنوان از دست دادن حس در یک قسمت از بدن است که اغلب با گروهی از احساسات دیگر، مانند سوزن‌سوزن شدن، کوفتگی و گزگز همراه است.

بی‌حسی در پاشنه پا می‌تواند به طور موقت و به دلایل فیزیولوژیکی یا در نتیجه یک اختلال مزمن مانند دیابت به وجود آید؛ اما هر دو عامل بالا به دلیل فشاری است که بر اعصاب یا نورون‌های حسی وارد می‌شود و بی‌حسی اندام‌ها مانند پاشنه را شکل می‌دهد.

اولین سؤالی که در ذهن بسیاری از مبتلایان به این عارضه ایجاد می‌شود این است که برای بی حسی پا به چه دکتری مراجعه کنیم؟ در صورتی که بیمار، بی‌حسی طولانی مدت در پاشنه را به طور دائمی تجربه کند، باید هر چه سریع‌تر به متخصص ارتوپد مراجعه کند. توصیه می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر این مقاله پزشکی را تا انتها مطالعه کنید.

با علل بی حسی پاشنه پای راست آشنا شوید

بی‌حسی در اندام‌ها یک احساس غیر طبیعی است که می‌تواند در هر جایی از بدن رخ دهد، اما بیشتر در انگشتان، دست‌ها، پاها و … ایجاد می‌شود؛ حتی برخی افراد از کودکان تا بزرگسالان ممکن است در زمان‌های خاصی دچار بی‌حسی در پاشنه پای راست یا چپ خود شوند.

علل بی‌حسی پاشنه پا بسیار گوناگون است؛ مثلاً احتمال دارد زودگذر باشد و به علت خستگی روزمره یا پو‌شیدن کفش‌های غیر استاندارد و … رخ دهد یا به دلیل بیماری‌هایی چون تیروئید، سکته مغزی، ام‌اس، سندرم تونل کارپال، تنگی ستون فقرات، گزش حشرات، بیماری‌های پوستی که چندین عصب را تحت تأثیر قرار می‌دهند و بی‌حسی را در شدت‌های مختلف از کم تا زیاد به وجود می‌آورند.

گاهی برای افراد سؤال می‌شود که آیا علت بی حس شدن پاشنه پای راست خطرناک و نگران‌کننده است یا در صورت مشاهده علائم قطعاً فرد دچار سکته مغزی می‌شود؟ در پاسخ می‌توان گفت؛ خیر چنین نیست، هر نوع بی‌حسی در پاشنه پا خطرناک و نشان‌دهنده سکته مغزی یا بیماری‌های وخیم دیگر نیست.

درست است که حسی ناخوشایند است اما اغلب اوقات، دلیلی برای نگران شدن وجود ندارد؛ اما اگر از بی‌حس شدن پاشنه پای راست خود رنج می‌برید و به نظر می‌رسد که مدام در حال پیشرفت است، تشخیص مشکل شما بسیار اهمیت دارد.

در اصل می‌توان گفت که بی حس شدن پاشنه پای راست در شرایط وخیم معمولاً با شکایات مختلف دیگری از سوی بیمار همراه است که در صورت مشاهده باید فوراً نزد پزشک ارتوپد بروید؛ بنابراین بهتر است کمی با علت این بیماری آشنا شوید تا در صورت بروز آن، بتوانید شرایط را کمی کنترل کنید.

بیماری‌های مرتبط با علت بی حس شدن پاشنه پای راست

بی حس شدن پاشنه پای راست اغلب در نتیجه آسیب عصب محیطی رخ می‌دهد و به ندرت به‌ دلیل آسیب به سیستم عصبی مرکزی ایجاد می‌شود؛ یعنی خیلی کم پیش می‌آید که علت بی‌حسی یک مشکل جدی سلامتی، مانند سکته مغزی یا تومور باشد. از مهم‌ترین عللی که به ایجاد عارضه ذکرشده در پاشنه پا منجر می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مولتیپل اسکلروزیس: این بیماری با نام ام‌اس نیز شناخته می‌شود و یک نوع وضعیت مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه بافت‌های مربوط به مغز و نخاع را تخریب می‌کند. در این صورت باعث آسیب به میلین که پوشش حاصل از چربی و پروتئین که در اطراف فیبرهای عصبی قرار دارد، می‌شود. زمانی که میلین آسیب می‌بیند، ممکن است ارتباطات عصبی به طور کامل یا جزئی مختل شوند. یکی از علائم رایج بیماری ام‌اس بی‌حسی در هر قسمتی از بدن است؛ اما بیشتر در پاها و دست‌ها رخ می‌دهد؛ بنابراین بی‌حسی در پاشنه یکی از نشانه‌های احتمالی این بیماری است که تشخیص دقیق آن توسط یک متخصص ضروری است.
• نوروپاتی محیطی: نوروپاتی محیطی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن رشته‌های عصب (اعصابی که بیرون از ستون فقرات و جمجمه هستند و از مغز و نخاع به سایر اعضای بدن می‌روند)، آسیب می‌بینند؛ مثلاً وقتی اعصابی که وظیفه دارند از زانو به پایین را عصب‌دهی کنند به هر دلیلی دچار آسیب‌دیدگی می‌شوند مشکل نوروپاتی محیطی ایجاد می‌شود؛ بنابراین وقتی شاخه‌های عصب سیاتیک زانو و سپس پشت ساق و پاشنه به دلیل نوروپاتی محیطی دچار مشکل می‌شوند تغییراتی در پاشنه مانند گزگز و بی‌حسی ایجاد می‌شود.

این آسیب می‌تواند به علت بیماری‌های مختلف مانند دیابت، کمبود ویتامین‌ها، عوامل ژنتیکی، اختلالات ایمنی و عوارض برخی داروها (ایدز، داروهای شیمی درمانی و …) باشد. یکی از علائم رایج نوروپاتی محیطی بی‌حسی و درد در دست‌ها و پاهاست که گاهی این علائم ممکن است به دیگر قسمت‌های بدن نیز منتشر شود.

بی‌حسی معمولاً با شروع تدریجی از پاشنه‌ها یا کف دست‌ها آغاز می‌شود و در صورت درمان نشدن به سمت بالا به دیگر قسمت‌های پا یا بازو سرایت می‌کند؛ یعنی بی‌حسی در پاشنه پا ممکن است به این دلیل که اعصاب محیطی به پاشنه‌ها سیگنال‌های حسی می‌فرستند آسیب ببینند.

• نوروپاتی دیابتی: نوروپاتی دیابتی نیز یکی از زیرمجموعه‌های نوروپاتی‌های محیطی محسوب می‌شود و بسیار شایع است و ناحیه پایین زانو، پاشنه و مچ پا را درگیر می‌کند؛ بنابراین طبق تحقیقات می‌توان دلیل عمده بی‌حسی پاشنه پا در جامعه و حتی جهان را نوروپاتی دیابتی دانست؛ زیرا دیابت شیرین با تنگی عروق خونی که به اعصاب خون‌رسانی می‌کنند به اعصاب آسیب می‌رسانند و مجموع این دو مشکل، بی‌حسی در پاشنه پا را به وجود می‌آورند. نوروپاتی دیابتی نیز مانند نوروپاتی محیطی بر اثر مصرف الکل، مسمومیت با آرسنیک و جیوه داروهای خاص که آسیب مستقیم به رشته‌های عصبی وارد می‌کنند و سایر عوامل، ایجاد می‌شود.
• آسیب به عصب سیاتیک: عصب سیاتیک از اتصال چند ریشه ظریف عصبی که از نخاع آغاز می‌شود و تنه عصب سیاتیک را تشکیل می‌دهد از پایین کمر به باسن و پشت ران و بالای زانو یا پشت زانو به دو شاخه تبدیل می‌شود تا به ساق و کف پا برسد و همه این نواحی را عصب‌دهی می‌کند. در این زمان پره مابین انگشت شصت و انگشت کناری نیز عصب‌دهی می‌شود؛ به همین دلیل آسیب‌های عصبی سیاتیک یکی از علل بی‌حس شدن پاشنه پا محسوب می‌شود. در واقع اگر ریشه‌ای که از ستون فقرات و کانال نخاعی جدا شده و قرار است به ریشه‌های دیگر بپیوندد آسیب ببیند یا تحت فشار باشد یا در پشت زانو توده‌ای ایجاد شود یا شکستگی ساق پا، دررفتگی مچ پا و همچنین التهابات تاندون آشیل به وجود آید همگی بر این عصب فشار وارد می‌کنند و بی‌حسی پاشنه پا را به وجود می‌آورند.
• فیبرومیالژیا: یک بیماری مزمن محسوب می‌شود که عمدتاً با درد عضلانی، نازک شدن ماهیچه‌ها و مفصل‌ها، خستگی شدید و مشکلات حافظه تشخیص داده می‌شود. علت دقیق شروع فیبرمالزیا ناشناخته است؛ اما برخی پزشکان معتقدند؛ این بیماری ناشی از تغییرات در چگونگی پردازش درد توسط مغز است. بی‌حسی یکی از علائم فیبرومیالژیاست که می‌تواند در هر جای بدن اتفاق بیفتد؛ به‌ویژه در پاشنه پای راست که بیماران همواره احساس می‌کنند کف پای آنها کرخت، سنگین یا متورم شده است.
• آسیب طناب نخاعی: طناب نخاعی رابط میان مغز و اعضای بدن است، در نتیجه آسیب طناب نخاعی می‌تواند باعث تغییرات موقت یا دائمی در عملکرد حسی و عضلانی در قسمت‌هایی از بدن که آسیب دیده‌اند، شود. این آسیب می‌تواند علائم متفاوتی بر اساس شدت و محل آسیب‌دیدگی ایجاد کند؛ بنابراین بی‌حسی پاشنه پا نیز یکی از علائم آسیب به نخاع است. در برخی موارد آسیب به طناب نخاعی می‌تواند ناشی از تصادفات رانندگی، سقوط، آسیب‌های ورزشی، عفونت‌ها، تومورها و غیره باشد.

چه زمانی برای بی حسی پاشنه پا به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر بی‌حسی پاشنه پا به دلایل غیر خطرناک مانند زمانی که در یک وضعیت به مدت طولانی نشسته‌اید، ایجاد شده باشد، به سرعت رفع می‌شود و علائم دیگری نخواهد داشت؛ ولی اگر بی‌حسی ناگهانی پاشنه با ضعف در یک سمت بدن همراه باشد نشان از سکته دارد؛ همچنین اگر این عارضه همراه با علائم جدی دیگری رخ دهد به مراقبت‌های پزشکی اورژانسی نیاز دارد. علائم خطرناک این عارضه شامل موارد زیر هستند:

1. تغییر ناگهانی در رفتار، مانند گیجی، هذیان گفتن، بی‌حالی، توهم و …
2. تغییر ناگهانی در بینایی، مانند تاری دید یا درد چشم
3. سر درد شدید
4. تغییر در سطح هوشیاری، مانند غش
5. گفتار نامفهوم یا ناتوانی در صحبت
6. ناتوان شدن در حرکت دادن بخشی از بدن یا فلجی
7. ضعف عضلانی و حساس شدن پاشنه به لمس
8. احساس گزگز در نواحی اطراف پاشنه
9. درد استخوان‌های پاشنه پا و مفاصل

تشخیص دلیل بی حسی پاشنه پای راست توسط پزشک

تشخیص علت بی‌حسی پاشنه پا توسط متخصص ارتوپد انجام می‌شود؛ اگر شما همان لحظه که در پاشنه خود مشکلاتی چون بی‌حسی را متوجه شدید، به مراکز درمانی بروید، فقط پرسیدن شرح حال شما و معاینه فیزیکی کفایت می‌کند.

یعنی ابتدا پزشک علائمی که از آن رنج می‌برید را یادداشت می‌کند و همچنین در مورد فعالیت‌هایی که در طول روز انجام می‌دهید، سابقه بیماری شما و … سؤال می‌پرسد و با توجه به پاسخ سؤالات‌تان معاینه فیزیکی برای بررسی علت عارضه انجام می‌دهد و دیگر نیازی نیست که آزمایش‌هایی را به صورت پیشرفته‌تر انجام دهید.

اما اگر شدت بیماری شما افزایش یافت و دیرتر اقدام به مراجعه پزشک برای تشخیص علت کرده‌اید یا متخصص شک کند که بیمار دچار ام‌اس، بیماری‌های عفونی، تیروئید، قند خون، کمبود ویتامین، مشکلات کلیه و آنزیم‌های کبد و … است، شاید متخصص با یک معاینه ساده فیزیکی دیگر نتواند دلیل بی‌حسی را تعیین کند؛ بنابراین انجام آزمایش‌های تکمیلی‌تر را به بیمار توصیه می‌کند. چند نمونه از این آزمایشات که شاید بیمار یک یا چند مورد را همزمان انجام دهد به شرح زیر است.

• آزمایش خون: نتیجه آزمایش خون به پزشک کمک می‌کند تا مشکلاتی مانند هورمونی، تیروئید، کم خونی، عفونت و … را در بیمار به راحتی تشخیص دهد.
• سی‌تی اسکن: سی‌تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس، تصاویر دقیقی از پاشنه پا و نواحی دیگر ارائه می‌دهد؛ مثلاً اگر بیمار دچار مشکلات عصبی، تومور، شکستگی یا مشکل در گردش خون داشته باشد، سی‌تی اسکن به راحتی چنین مواردی را نشان می‌دهد.
• ام‌آر‌آی: تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی یا ام‌آر‌آی یک روش پیشرفته محسوب می‌شود که تصاویر دقیقی از بافت‌ها و ساختار بدن ارائه می‌دهد. ام‌آر‌آی می‌تواند استخوان‌ها، تاندون‌ها، عضلات و … را واضح نمایش دهد.
• نوار عصب و عضله: این تست برای بررسی عملکرد نخاع، ریشه‌های عصبی و عضلات استفاده می‌شود. در این آزمایش الکترود سوزن در عضله قرار می‌گیرد و سبب می‌شود که ماهیچه‌ها به شیوه خاص، واکنش نشان دهند.

راهکارهای درمانی علت سر شدن پاشنه پای راست

درمان بی‌حس شدن پاشنه پا بسته به علت آن متفاوت است. اگرچه هیچ درمانی برای عوامل ژنتیکی که سبب بروز این عارضه شده‌اند، وجود ندارد؛ اما می‌توانیم علل اکتسابی را با گزینه‌های درمانیِ متنوع، کنترل کنیم؛ مثلاً اگر بی‌حسی ناشی از کمبود ویتامین‌ها باشد، توصیه می‌شود برای جبران کمبود از مکمل‌های غذایی و داروهایی که ویتامین دارند، استفاده شود و بر این اساس علائم بی‌حسی به میزان قابل توجهی بهبود می‌یابد؛ اما اگر علت بی‌حسی آسیب عصبی ناشی از دیابت یا تیروئید باشد، نظارت بر کنترل سطح قند خون و تیروئید سرعت آسیب را کاهش می‌دهد و علائم بی‌حسی پاشنه پا را کمتر می‌کند.

به این ترتیب هر بیماری‌ای که سبب بی‌حسی قسمت پاشنه پا می‌شود، روش‌های درمانی مختص به خود را دارد. گاهی لازم است از انواع پمادهای موضعی، داروهای ضد التهاب، ضد درد یا داروهایی که برای بهبود گردش خون تولید می‌شوند، استفاده شود و گاهی ممکن است متخصص صلاح بداند و تزریق انجام دهد.

در نهایت احتمال دارد شما نیاز به مشاوره با چندین متخصص مختلف داشته باشید. این شامل مشاوره با پزشک داخلی، غدد، مغز و اعصاب، روماتولوژی است؛ مثلاً اگر بیمار به علت تنگی نخاع دچار بی‌حسی پاشنه شده است، باید علاوه بر متخصص ارتوپد، نزد متخصص مغز و اعصاب نیز برود.

طول درمان این عارضه و تعداد جلساتی که باید به پزشک مراجعه کنید، بر اساس شرایط خاص بیماری و شیوه درمانی اوست. گاهی فقط کافی‌ست چند جلسه برای مشاوره و درمان به پزشک مراجعه کنید؛ اما در برخی موارد که بی‌حسی شدیدتر است به جلسات مداوم یا درمان‌های طولانی مدت نیاز است؛ بنابراین درمان برای هر فرد متفاوت است و شما اگر علائم بی‌حسی در پاشنه پای راست خود دارید برای رفع آن نباید سرخود دارویی را طبق توصیه دیگران که قبلاً دچار این مشکل شده‌اند، استفاده کنید.

جراحی برای رفع بی حسی پاشنه پا

فقط در صورتی که مشکل شدید باشد بی‌حس شدن پاشنه پای راست به جراحی نیاز دارد؛ از طرفی این متخصص است که تشخیص می‌دهد آیا مشکل فقط با جراحی حل می‌شود یا خیر.

زمانی که متخصص با تست‌های مختلف تعیین کرد که مشکلات عصبی در بیمار رخ داده است یا مشکلات قلبی و عروقی به وجود آمده است یا بیمار در پاشنه خود دچار شکستگی استخوان شده است و سایر موارد که درمان دارویی و سنتی نمی‌توانند شرایط بیمار را بهتر کنند، انجام عمل جراحی برای بازسازی عصب‌های قطع‌شده و درمان سندرم تونل کارپال و … را توصیه می‌کند.

علاوه بر این، بخشی از بی‌حسی پاشنه پای راست به بیماری‌های ستون فقرات و نخاع مربوط می‌شود و زمانی که تنگی کانال نخاعی روی عصب‌های پا فشار وارد می‌کند، احتمال اینکه پزشک بخواهد این موضوع را با جراحی حل کند بسیار بالاست.

به جز همه مسائلی که اشاره کردیم تومورهای خوش‌خیم و بدخیم نیز اگر سبب بی‌حسی پاشنه پا شده باشند، فقط با جراحی برطرف می‌شوند. دوره درمان با جراحی برای رفع بی‌حسی عموماً سه تا شش ماه طول می‌کشد و اگر شرایط وخیم‌تر باشد شاید درمان سال‌ها‌ ادامه داشته باشد.

تأثیر شگفت‌انگیز درمان‌های خانگی برای رفع بی حس شدن پاشنه پا

در کنار درمان‌هایی همچون تزریقات، طب سوزنی، فیزیوتراپی، حجامت، جراحی و دارودرمانی می‌توان از روش‌های خانگی نیز برای رفع بی‌حسی پاشنه پای راست استفاده کرد.

معمولاً افرادی که نمی‌توانند از داروهای شیمیایی برای بهبودی خود استفاده کنند؛ مانند خانم‌های باردار و کسانی که شدت بی‌حسی آنها کم است، احتمال دارد متخصص ارتوپد، بیمار را نزد پزشک سنتی بفرستد. درمان‌های خانگی شاید از نظر شما بی‌خطر و ساده به نظر برسند؛ ولی اینطور نیست و به دلیل اینکه حساسیت زیادی دارند باید برای مصرف آنها با متخصصان مربوطه مشورت کرد.

درمان‌های سنتی شامل استفاده از کیسه آب گرم، کیسه یخ و ماساژ برای کاهش التهاب و بالا بردن جریان خون، استفاده از داروهای گیاهی مثل گل‌گاو زبان که مشکلات عصبی را التیام می‌بخشد، ترک سیگار و مواد مخدر، عدم استفاده از الکل، انجام ورزش‌های توصیه‌شده از سوی متخصص، حفظ وزن نرمال با خوردن غذاهای سالم و بدون چربی‌های مضر، داشتن استراحت و خواب کافی و … است.

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد اینکه وقتی از روش‌های سنتی استفاده می‌کنید؛ اگر بعد از مدتی بهبودی در شما مشاهده نشد، برای تغییر نوع درمان مجدداً به متخصص مراجعه کنید.

عدم درمان بی حسی پاشنه پا چه عوارضی دارد؟

افرادی که نسبت به بی‌حس شدن پاشنه پای راست خود توجه کافی ندارند، بهبود آنها قطعاً با تأخیر انجام می‌گیرد و حتی ممکن است بیمار با عواقب منفی بسیاری مواجه شود؛ مثلاً اگر بی‌حس شدن پاشنه بر اساس عفونت‌های داخلی به وجود آمده باشد در صورتی که درمان یا کنترل نشود فرد با درد و مشکلات بیشتری درگیر خواهد شد و حتی ممکن است عفونت به اندام‌های دیگر نیز سرایت کند که درمان سخت‌تر می‌شود.

علاوه بر این، پاها از اعضای مهم بدن محسوب می‌شوند که در بیشتر کارهای روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ وقتی مشکلی در آنها ایجاد شود کیفیت زندگی فرد نیز کاهش می‌یابد؛ بنابراین برای اینکه دچار آسیب عصب‌های دائمی نشوید یا بیماری شما نسبت به قبل عود نکند یا دچار مشکلات روانی و اضطراب نشوید، توصیه می‌کنیم این مشکل را جدی بگیرید؛ به ویژه زمانی که بیماری زمینه‌ای دارید و داروهایی مصرف می‌کنید چون در این صورت علائم شدیدی را در خود مشاهده می‌کنید یا شدت دردتان افزایش می‌یابد.

سخن پایانی

با توجه به مطالب نوشته‌شده در این محتوا با موضوع اصلی علت بی حس شدن پاشنه پای راست دانستید، بی حس شدن در پاشنه پا گاهی به دلیل مسائل پیش پا افتاده رخ می‌دهد که جایی برای استرس و اضطراب شما ندارد؛ اما در موارد دیگر به دلیل بیماری‌های داخلی به وجود می‌آید که خوشبختانه با مراجعه زودهنگام و انجام آزمایشات پیشرفته به راحتی قابل درمان است.

هدف ما از نوشتن این اطلاعات، افزایش آگاهی شماست و در صورت تجربه علائم ذکرشده هر چند اگر اندک باشد، نزد متخصص بروید. پیشنهاد می‌کنیم؛ اگر مشکل یا سؤالی در این مورد دارید به کلینیک ما مراجعه کنید. پزشکان ما با استفاده از تکنیک‌های خاص، علت بیماری را کشف و درمان را به بهترین روش آغاز می‌کنند.