زگیل کف پا از جمله مشکلات پوستی شایعی در کودکان و نوجوانان و افراد بالغ هستند. این زگیلها عفونی هستند و در صورت تماس با سطوح سالم پوست منتقل می شوند. این عفونت ها به علت وجود ویروس پاپیلومای انسانی یا (hpv) در قسمت بیرونی کف پا بوجود می آیند. در پاسخ به این پرسش که آیا زگیل کف پا خطرناک است، باید بگوییم ویروس های مولد کف پا با ویروس های تناسلی فرق دارند.
اما ابتلا به آنها هم خود و هم افراد نزدیک را در معرض گسترش عفونت قرار میدهد. این زگیل ها علاوه بر درد و احتمال گسترش عفونت عوارض دیگری نیز دارند که در این مقاله به شایعترین و خطرناکترین آنها اشاره می کنیم.
آنچه در این مقاله می خوانید :
آیا زگیل کف پا خطرناک است؟
در نگاه اول شاید تصور کنید که زگیل زیر پا همان ضایعاتی باشند که در ناحیه تناسلی در زن و مرد ایجاد می شود ولی از نظر منشا ایجاد با هم متفاوتند. hpvها بیش از صد نوع هستند که از این صد نوع، فقط چهل نوع در ناحیه تناسلی می توانند ضایعات زگیلی یا بدخیمی شوند. ولی بقیه انواع hpvها در قسمت های دیگر پوست غیر از ناحیه تناسلی، یعنی در دست، پا، انگشتان، پوست صورت متفاوت است.
یکی از علل اصلی ایجاد زگیل در قسمتهای دیگر پوست، ضعف سیستم ایمنی است. زیرا بدن ویروس hpvرا شناسایی نمی کند و از بین نمی برد در نتیجه ویروس وارد یکی از سلول های بدن شده و شروع به رشد و تکثیر می کند.
به نظر می رسد همین عامل باعث می شود در اطفال و نوجوانان و کودکانی که پیش دبستانی و مهد کودک و همچنین ابتدایی هستند، بیشتر در معرض زگیل ها هستند. سیستم ایمنی در کودکان ضعیف بوده و در نتیجه باعث میشود نتواند در برابر ویروسی که به آن آلوده میشود، پاسخ درستی بدهد.
از طرفی نیز در کودکان تماس پوست در هنگام بازی کردن خیلی زیاد است، در نتیجه در آمادگی ها و مهد کودک، زگیل بیشتر دیده میشود. زگیل ها خود به تنهایی خطرناک نیستند و تبدیل به سرطان نمیشوند، ولی عوارضی دارند.
بطور مثال اگر کودک نوپا به زگیل در ناحیه کف پا مبتلا شود، نمی تواند زیاد راه برود، ایجاد درد دارد و در نتیجه باعث اختلال در راه رفتن می شود. کودک با دستکاری می تواند زخم ایجاد کند. این زخم ها باعث عفونت باکتریایی عمقی شده و وارد پوست میشود.
در پاسخ به اینکه آیا زگیل کف پا خطرناک است باید بگوییم در افراد دیابتی این زگیل ها، اگر مخدوش و زخمی شود باعث عفونت در ناحیه کف پا شود. زخم و ترشحات در ناحیه زیر پا باعث انتقال ویروس به سایر پوست سالم خود فرد شده و یا انتقال به افراد دیگر می شود و زگیل ایجاد کند. پس میتوان اینطور گفت که در گروه سنی پایین و در افراد دیابتی اگر به موقع و زیر نظر پزشک متخصص درمان و تشخیص به موقع صورت نگیرد ممکن است زگیل عوارض خطرناکی در پی داشته باشد.
برای پیشگیری از ایجاد زگیل کف پا خطرناک موارد زیر را باید انجام دهید:
۱. با زگیل (حتی زگیل های خودتان) تماس مستقیم نداشته باشید. پس از لمس زگیل ها، دستانتان را بشویید.
۲. هر روز جوراب هایتان را تعویض نمایید و پاهایتان را خشک و پاکیزه نگه دارید.
۳. با پای برهنه در اطراف استخر و یا اتاق های رختکن راه نروید.
۴. زگیل ها را نخراشید و زخم نکنید.
۵. از سنگ پا، سوهان یا ناخنگیرهایی که دیگران برای پوست و ناخن های سالم استفاده می کنند، استفاده نکنید.
چرا میگوییم زگیل کف پا خطرناک است
ممکن است بپرسید تحت چه شرایطی زگیل کف پا خطرناک تلقی می شود. زگیل زیر پا در کودکان که سیستم ایمنی ضعیف دارند، در افراد دیابتی، در کسانی که کورتون مصرف کردند، در افرادی که استرس زیادی دارند، اگر به موقع تشخیص و درمان نشوند خطرناک میشود و حتی ممکن است سرطانی شود.
پس بهتر است قبل از خود درمانی و استفاده از روش های سنتی و در خانه به پزشک متخصص رجوع کرده و تحت درمان قرار گیرند.
به خصوص در افراد دیابتی با اهمال کاری میتواند عواقبی همچون قطع عضو را به همراه داشته باشد. ایجاد زخم بر اثر زگیل باعث آسیب شدید به بافت ها واستخوان ها می شود، در نتیجه خطر قطع عضو را افزایش میدهد.
افراد دیابتی باید در صورت داشتن موارد زیر حتما به پزشک متخصص رجوع کرده و در تماس با وی باشند: تاول، زگیل های پلانتار روی زیر پا (برجستگی های رنگی گوشتی با لکه های تیره) درد، زخمی که به سرعت شروع به بهبودی نمی کند.
افراد دیابتی برای جلوگیری از آسیب دیدگی به پوست از قیچی برای حذف برآمدگی یا زگیل استفاده نکنید. از دستگاه های ضد زگیل شیمیایی نیز استفاده نکنید. برای از بین بردن ضایعات به پزشک یا متخصص پا مراجعه کنید.
تفاوت میخچه و زگیل کف پا
میخچه چون منشا ویروسی ندارد، درنتیجه قابل سرایت نیست بلکه زمینه ژنتیکی دارد و در صورتی که درست راه نروید و فشار زیاد به این ناحیه وارد شود و یا با پیاده رویهای طولانی منجر به ایجاد میخچه می شود. هر دو دردناک هستند و تشخیص آنها مشکل است. ولی زگیل علاوه بر کف پا در قسمت های دیگر بدن قابل سرایت است .
زگیل معمولی common wart که در زیر پا رخ می دهد. با زگیل تناسلی فرق دارد. درمان زگیل اصلا جراحی نیست. و ممکن است پخش نشود . حتی میخچه نیز گاهی اوقات نیاز به جراحی ندارد. درمیخچه ،باید کفش طبی پوشید و مراقبت لازم است. و فشار اضافی به ناحیه پا نیاورید.
زگیل منفرد ممکن است بدون انجام درمان نیز به خودی خود خوب شود و از بین برود. حدود ۸۰%کودکان به زگیل زیر پا مبتلا میشوند. و توسط سیستم ایمنی بدنشان مهار شود. زگیل پا و میخچه جزء بیماری های مربوط به عضو پا هستند.که افراد غیر متخصص خیلی مواقع به جای هم اشتباه گرفته میشود.
این دو عارضه پوستی ممکن است علائم ظاهری یکی داشته باشند اما هر دو توده های پوستی متفاوتی دارند که باعث ایجاد زائده در قسمت پا می شود. زگیل ها تنها در ناحیه پا نیستند و در قسمت های مختلف بدن بخصوص انگشتان دست و پا ظاهر میشوند.
ولی میخچه فقط بر روی پا بوجود می آید .میخچه به صورت پوسته پوسته و بر جسته اند ولی زگیل های کف پا دارای برجستگی های تکی یا توده ای به رنگ تیره است. درمان میخچه به وسیله لیزرو فریز، محلول اسید سالیسیلیک و چسب میخچه صورت می گیرد. برای درمان زگیل زیر پا نیز،از لیزر ،فریز و حتی الکتروکوتر استفاده می گردد.
تشخیص زگیل زیر پا از میخچه فقط توسط پزشک معالج متخصص واز طریق مشاهده زخم صورت می گیرد.علت بروز میخچه به دلیل فشار و اصطکاک و یا تحریک شدن و ضخیم شدن به خاطر کفش و صندل نامناسب ،پیاده روی های طولانی در پا اتفاق میافتد.
ولی علت بروز زگیل در اثر محیط های آلوده به ویروس مانند استخر ها و رختکن ها و حتی کفش های آلوده منتقل میشود همانطور که میدانید زگیل مسری است.
کدام انواع زگیل کف پا خطرناک است
برای شناسایی انواع زگیل کف پا خطرناک باید با تمام زگیلها آشنا شویم:
۱. زگیل های معمولی که از شایعترین زگیل ها هستند . به صورت تکی بر روی نواحی دست، زانوها به وجود می آیند.
۲. زگیل های مسطح: ظاهر آن صاف و پهن است و رنگ آن به رنگ پوست و قهوه ای کمرنگ مایل به زرد است. این نوع زگیل معمولا به صورت پراکنده و در تعداد زیاد می تواند بر روی نواحی دست، گردن، دست ها و پاها، ناحیه تناسلی ایجاد شوند.
۳. زگیل های معمولی کودکان:ظاهر آن زبر و برجسته و معمولا به صورت تکی بر روی نواحی دست؛ انگشتان و پاها بوجود می آید. عامل ایجاد این نوع زگیل ها ویروس hpvمی باشد که از طریق تماس پوست آسیب دیده،یا دچار خراش یا پوست آلوده به ویروس hpvمنتقل می شود.
۴. زگیل های برجسته:
گل کلمی و بزرگ در ناحیه عانه که این زگیل ها معمولا اگر به موقع درمان نشوند می توانند در هم ادغام شده و ناحیه وسیعی از ناحیه تناسلی را درگیر کند.
۵. زگیل های رشته ای یا پنجه ای :
این تیپ از زگیل ها،دارای ظاهری طویل،بلندو باریک هستند که اغلب بر پشت پلک چشم ،گردن یا لب ها ظاهر می شود. و مستقیما به طرف بیرون پوست رشد می کند.
۶. زگیل کف پا:
زگیل زیر پا ، عفونت هایی هستند که به دلیل وجود ویروس پاپیلوما ی انسانی در بیرونی ترین لایه پوست روی زیر پا، ایجاد می شوند. هر کسی می تواند به این ویروس مبتلا شوند.
اچ پی وی تنها یک ویروس نیست. بیش از 70 نوع ویروس hpv در دنیا شناسایی شده و 5 تا 10% بچه ها دچار زگیل می شوند.
هر ویروس hpvدارای شناسنامه خاص خودش را دارد .ویروس اچ پی وی در سلول های صاف و نازک که به آن ها اصطلاحا به سلول های اپیتلیال رشد و تکثیر می شود. سلول های اپیتلیال را روی سطح پوست هستند.
آنها همچنین در سطح مهبل (واژن)،دهان و دندان، دهانه رحم و سر آلت و در داخل دهان و گلو یافت میشوند.
درمان زگیلهای کف پا
حال که پی بردیم ابتلا به زگیل کف پا خطرناک است لازم است به دنبال درمان آن باشیم. درمان های زگیل شامل: 1. درمان های سطحی یا غیر تهاجمی 2. درمان های جراحی یا تهاجمی 3.درمان های خانگی
درمانهای سطحی زگیل زیر پا: مانند کرایوتراپی یا فریز کردن و لیزر و استفاده از پمادهای حاوی اسید سالیسیلیک اینکه زگیل زیر پا کاملا از بین برود باید چند بار درمان انجام گیرد وگرنه احتمال بازگشت زگیل، بیشتر است. اگر روش های مراقبتی مفید نبود، بیمار باید با پزشک در مورد استفاده از روش های درمانی زیر مشورت کند.
خط اول درمان زگیل زیر پا،کرایو تراپی است. کرایوتراپی روشی است که در سه مرحله کاریو (نیتروژن مایع سرد) زگیل کف پا خطرناک را از بین می برد.
مرحله اول: چیزی که باعث می شود زگیل ها از بین برود انتقال گرما است نه فریز و سرما. نیتروژن مایع دمایی در حدود منفی ۱۹۶ سانتی گراد دارد.
یعنی هر چه می تواند موجب جوشیدن است، نیتروژن است. در طی کرایوتراپی زمانی که این مایع در تماس با زگیل، قرار می گیرد. گرمای بدن بیمار به آن منتقل می شود و موجب جوشیدن آن می شود. در نتیجه این جریان طویل، موجب از بین رفتن زگیل می شود.
مرحله دوم: پس از مرحله اول سلول های زگیل در تماس با نیتروژن، منجمد می شوند. نیتروژن با از بین بردن کامل بافت زگیل زیر پا به بافت های عمیق بافت زگیل نفوذ می کند و سلول های بافت زگیل را از بین می برد و در نهایت در این مرحله باعث مرگ سلول می شود.
مرحله سوم: با از بین رفتن سلول های بافت زگیل ، التهاب ایجاد می شود. بافت زگیل بعد از التهاب می ریزد و ویروس از بین می رود.
لیزر: برای درمان زگیل کف پا خطرناک میتوان از لیزر درمانی استفاده کرد. در لیزر از پرتوهای فروسرخ مستقیما بطور متمرکز به سوی زگیل ها هدف گیری می شوند. لیزر با توجه به حرارت زیادی که به پوست می دهد، و زگیل ها را می سوزاند با توجه به این قضیه ،پوستتان سوخته و سفت میشود و اصلا به سوزش و درد و هزینه بعد از آن صرف نمی کند.
و بعد از لیزر، نیز عارضه پوستی همچون تاول از خود به جا می گذارد. در هر صورت انجام لیزر باید با توجه به تشخیص پزشک و در محیطی استریل صورت گیرد و بعد از انجام لیزر نیز تحت مراقبت پزشک باشید تا از عوارض آن کاسته شود.
پمادها وکرمهای موضعی به دلیل داشتن خاصیت ضد ویروسی با عفونت های ویروسی مبارزه می کند. از درمان های تهاجمی می توان به الکتروکوتر اشاره کرد : در این روش از جریان الکتریکی استفاده می شود.
دیگر درمان زگیل کف پا خطرناک، بریدن قسمتی که زگیل ایجاد شده که البته در کلینیک یا مطب توسط پزشک متخصص به صورت سرپایی انجام می شود. متخصص به قسمت زگیلی ازبی حسی استفاده می کند. عوارض این درمان به خاطر درد و خونریزی بعد از عمل و همچنین احتمال عفونت در صورت مراقبت نکردن می توان اشاره کرد.
پس باید بعد از جراحی برای کنترل عفونت تحت مراقبت و کنترل پزشک باشید که در صورت عفونت به خصوص در افراد دیابتی خطرناک خواهد بود.
از درمان های خانگی زگیل کف پا خطرناک نیز می توان به طور مختصر می توان به : استفاده از سرکه سیب به خاطر داشتن موادی مانند اسید سالسیلیک، باعث تحریک پوست و ایجاد التهاب می شود. نسبت 2 به 1سرکه سیب و آب استفاده می شود.
استفاده از سیر له شده روی زگیل که بعد از یک هفته زگیل میافتد. برای جلوگیری از سوزش اطراف پوست میتوان از کرم بمالید تا از سوزش اطراف زگیل جلوگیری کنید.
استفاده از روغن کرچک :چند بار در روز میتوان با پنبه به محل زگیل بمالید و با باند تا صبح میبندید و صبح روز بعد با آب گرم شسته و با سنگ پا پوست را بیابید تا چند روز این کار را انجام داده تا خود به خود بیفتد.
استفاده از جوش شیرین که با آب مخلوط کرده و به صورت خمیری در آورده و به محل زائده بمالید و بگذارید یک شب بماند.
واکسن زگیل کف پا
حال که متوجه شدیم زگیل کف پا خطرناک است لازم است به دنبال راهکارهای پیشگیرانه باشیم. از همین رو لازم است بدانیم که واکسن چیست و چه کاربردی دارد و اصولا برای چه چیزی واکسن به بدن انسان تزریق می شود.
به طور کلی واکسن، میکروب کشته شده یا ضعیف شده ، یک بیماری است و در جهت پیشگیری از آن بیماری به بدن تزریق می شود. مثلا واکسن انفولانزا، واکسن آبله مرغان و پس واکسن ،جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری تزریق می شود نه درمان!
در رابطه با واکسن گارداسیل هم این موضوع صدق می کند. واکسن گارداسیل، واکسنی است که جهت پیشگیری از ابتلا به چهار تیپ شایع، از انواع کم خطر و پرخطر hpv،که تیپ پرخطر ۱۶ و ۱۸که عامل سرطان، هم در آقایان و در خانم ها است و تیپ های کم خطر: شامل ۶ تا ۱۱ می باشد که شایعترین عوامل ایجاد زگیل هستند.
پس واکسن گارداسیل جهت پیشگیری از ابتلا به این چهار نوع ویروس هستند.
واکسن گارداسیل واکسنی است که برای زگیل تناسلی ساخته شده است و زگیل های معمولی خیلی خطر ندارند. مهمترین خطرشان سرایتی بودن است و خیلی نادر به بدخیمی تبدیل می شوند. ولی زگیل تناسلی در خانم ها ، به خصوص ممکن است به سرطان رحم تبدیل شوند.
اول اینکه زگیل معمولی واکسن لازم نیست ولی زگیل تناسلی واکسن دارد. و در خیلی از کشورها ، حدود ۸ تا ۹ سالگی،کار واکسیناسیون صورت می گیرد تا ۲۵ تا ۲۶ واکسن گارداسیل در سال ۲۰۰۶ توسط شرکتی آلمانی تهیه شد و آن سال تاییدیه تولید را گرفت.
گارداسیل ۴ یعنی بر علیه ۴ تیپ از انواع ویروس های hpvکاربرد دارد. یعنی تزریق این واکسن جلوی ابتلا به زگیل تناسلی را تا ۹۰%می گیرد. این واکسن 70 درصد سرطان دهانه رحم را کاهش می دهد. تزریق این واکسن در امریکا و کانادا به صورت همگانی در آمده است. این واکسن را به قسمت جلویی بازو می زنند.
این کار بسیار ساده است و سرپایی انجام میشود قیمت این واکسن در آمریکا هر نیم سی سی حدود ۱۲۰ دلار است. تزریق این واکسن در سه دوز انجام می شود. دوز اول که زده شده، دوز دوم ۲تا۳ماه بعد از دوز اول زده می شود و دوز سوم ۶ ماه بعد از تزریق دوز دوم انجام می شود.
تزریق این واکسن بهتر است قبل از شروع فعالیت جنسی دختر و پسر بهتر است صورت بگیرد. در ایران، در سن ۱۴-۱۵ سالگی توصیه می شود ولی بعد از ۲۶ سالگی نیز توصیه شده است.
سخن پایانی
همانطور که اشاره شد افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و افراد دیابتی که با کوچکترین عفونت و زخم بیشتر احتمال گرفتن به زگیل را دارند و زگیلهای کف پا مقاوم به درمان هستند و چون کف پا بیشتر در معرض تماس با عوامل بیرونی هستند، مستعد زگیل میباشند و به همین راحتی به درمانهای خانگی و سطحی پاسخ خوبی نشان نمی دهند.
بنابراین باید بگوییم در پاسخ به این پرسش که آیا زگیل کف پا خطرناک است یا خیر، چنین بگوییم که در صورت عدم درمان به موقع زگیل بله آنها میتوانند خطرناک باشند.
پس علاوه بر عوامل پیشگیری که در بالا به آن اشاره شد باید با مشاهده زگیل در کف پا زودتر به پزشک مراجعه گردید تا با تشخیص درست توسط پزشک و روش درمانی مربوط به آن زودتر بهبودی حاصل گردد.