بی حسی پا؛ نشستن طولانی مدت، تغییر ندادن حالت بدن و بی تحرکی
بی حسی پا در قرن جدید از اساسیترین مشکلات مردمی به حساب میآید، چرا که با کم تحرکی و عدمفعالیت در طی روز، باعث خواب رفتگی پا، ایجاد مشکلاتی چون درد و سر شدگی در پا و کف پا میشود. برای جلوگیری از این روند و با ذکر برخی از نکات مورد نیاز و پاسخ به سوال “برای بی حسی پا به چه دکتری مراجعه کنیم؟” مواردی را در این مقاله به اشتراک گذاشتهایم.
با این که اغلب علل بی حسی پا گذراست و یا با استراحت رفع می شود ولی گاه علت بیحسی می تواند بسیار جدی و نگران کننده بوده وهشداری برای سکته مغزی یا پارگی دیسک و… باشد. برای جلوگیری از عوارض جدی وجبران ناپذیر مانند فلج دائم و آسیب نخاع حتما به ارتوپد پا تجربه مراجعه بفرمایید.
آنچه در این مقاله می خوانید :
علت بی حسی پا چیست؟
همانطور که در مقدمه اشاره کردیم، بی حسی پا یکی از مشکلات جدی قرن جدید است و دلایل زیادی را شامل میشود، از جمله نشستن طولانی مدت، تغییر ندادن حالت بدن و بی تحرکی هنگام انجام دادن فعالیت های روزانه که شامل نشستن به مدتی نسبتا زیاد بر روی صندلی در محل کار یا منزل، ایستادن زیاد بر روی پا بدون کوچک ترین تحرک، خوابیدن به صورت نشسته بر روی پا یا بازو و… می شود همه موارد می تواند باعث سوزن سوزن شدن یا سر شدگی پا شوند؛ که با راه رفتن و تغییر دادن فعالیت خود میتوان برطرفش کرد، اما مواقعی اگر بی حسی پا مدت زمانی طولانی اثر خود را از دست ندهد و ادامه دار باعث سوزن سوزن شدن بدن (دست یا پاها) شود، حتما باید به پزشک مراجعه کرد، چرا که با بررسی علت آن پزشک متوجه بیماری زمینهای چون دیابت و… می شود ادامه مقاله توضیحات بیشتری داده میشود.
سوزن سوزن شدن یا بی حسی پا
شایع ترین علت های بی حسی پا تحت فشار بودن اعصاب دست و پا می باشد. هنگامی که اعصاب تحت فشار باشند، اختلال در هدایت پیام های الکتریکی ممکن است بیشتر شود و احساس سر شدگی و گزگز یا سوزن سوزن شدن را در افراد ایجاد کند.
همین طور داروها، گاز گرفتن یا نیش حیوانات و حشرات، پرتو درمانی و کمبود ویتامین و… باعث بی حسی پا و سوزن سوزن شدن پا می شوند، به عنوان مثال عوارض داروها بر اعصاب فشار وارد کرده و باعث سر شدگی و مورمور پا یا سوزن سوزن میشوند، مواردی از جمله عوارض داروهای شیمیایی، سر شدگی پا از طریق آسیب فیزیکی به اعصاب و ستون فقرات یا بیماریهای پوستی که برخی علائمشان گزگز یا احساس خارش و سوزن سوزن شدن است.
انواع بیماری که باعث بی حسی پا می شودند
دیابت: یکی از علت های مهم سر شدگی پا و سوزن سوزن شدن است، همچنین برخی افراد دیابتی هستند، که دچار آسیب عصبی نوروپاتی دیابتی میشوند، این نوع دیابت باعث سوزن سوزن، داغی پا و درد پا میشود؛ نوروپاتی از آسیب عصبی ناشی افزایش زیاد قند خون نتیجه گرفته شده است.
میگرن: کسانی که دچار سردرد های شدید می شوند با مراجعه به پزشک و مشخص شدن نوع سردرد میگرنی، از جمله میگرن مزمن، میگرن قاعدگی، میگرن شکمی و… میتوانند با درمان پزشکی و تغییر سبک زندگی باعث کاهش حملات و سردرد شدید شوند؛ اما اگر اقدامی برای خوب شدن آن انجام نگیرد، با توجه به علائم میگرن دچار بی حالی، بدن درد، حالت تهوع، سرد شدن دست و پا، گوش درد، درد فک، کابوس، سر شدگی دست و پا و... می شود؛ علت آن فشار عصبی ناشی از سردردهای شدید است.
ام اس: افرادی که مبتلا به بیماری ام اس هستند، دچار سوزن سوزن شدن یا بی حسی پا می شوند، چرا که سیستم ایمنی بدنشان به جای حمله عواملی چون ویروسها به اعصاب مرکزی حمله کرده و باعث آسیب و تخریب اعصاب می شوند.
سکته مغزی: اگر از سکته های کوچک یا خفیف باشند، باز هم باعث آسیب مغزی می شوند و بر روی سیگنال عصبی توسط مغز تاثیر گذاشته و حتی سکته مغزی می تواند سر شدگی بدن دست و پاها را به مدتی طولانی افزایش یا کاهش دهد.
سموم موجود در غذاهای دریایی و مصرف الکل: سموم موجود در غذاها و مشروبات الکی باعث آسیب عصبی می شوند و گاه می تواند خطرناک باشد یا مشکل ایجاد کند، سر شدگی پا، مور مور شدن، گزگز پاها و سوزن سوزن شدن یکی از این علتها است.
تیروئید: یکی دیگر از علت های سر شدگی پا و سوزن سوزن شدن آن می تواند کم کاری تیروئید یا پرکاری آن باشد، زیرا تیروئید یک اختلال هورمونی بوده و تعادل هورمون های بدن را تغییر می دهد شما ممکن است دچار ورم بدن یا فشار در ناحیه اعصاب شوید، راه تشخیص تیروئید سخت بوده و برای تشخیص حتما به یک ارتوپدی مراجعه کنید.
دیسک کمر و فشار روی اعصاب: طی تحقیقات انجام شده نشان می دهد که اگر از فرد مبتلا به دیسک کمر یا زانو سوالی در رابطه با بیماریاش پرسیده شود، حتما از سوزن سوزن شدن، گزگز یا بی حسی پاهایش شکایت می کند؛ زیرا فرد مبتلا به دیسک کمر در طول روز چندین بار دچار سر شدگی دست و پا می شود، بی حسی پا یکی از علت های دیسک کمر است.
علت بی حسی ساق پا چیست؟
بی حسی ساق پا و احساس گزگز کردن آن می تواند ناشی از بیماری های عصبی باشد یا کم تحریکی در انجام فعالیت های روزانه باعث ضعف ساق پا و درد در ناحیه کف پا شود؛ در این مقاله با توجه به نکته های گفته شده به چهار نوع بیماری علت بی حسی ساق پا اشاره می شود.
نوروپاتی محیطی: نوروپاتی درنتیجه آسیب دیدگی اعصاب منشا گرفته از دستگاه عصبی مرکزی ایجاد می شود. بسته به شدت و نوع عصب درگیر شده افراد با علائمی مانند سر شدگی و درد در نقاط مختلف بدن مواجه می شوند. نوروپاتی علل مختلفی دارد. به صورتی که اختلالاتی نظیر دیابت، انواع تومورها، عفونت، مسوم شدن، اختلالات مغز استخوان، بیماری های خودایمنی، سوء مصرف الکل، خوردن برخی داروها یا غذاها و… می تواند، علت نوروپاتی و بی حسی پا باشد.
استئوآرتریت ستون فقرات: استئوآرتریت ستون فقرات یا همان آرتروز که در افراد مسن، مبتلا به چاقی و افراد دارای سابقه آسیب به ستون فقرات شایع است، به علت انحطاط یا فرسودگی دیسک بین مهره ها ایجاد می شود. در نتیجه این بیماری مهره ها بر روی یکدیگر ساییده می شوند و فرد با علائمی همچون درد و بی حسی پا رو به رو می شود. علت بی حسی پا اساسا آسیب دیدگی اعصاب مربوط به پا در نخاع می باشد که افراد می بایست از پیشروی آن جلوگیری نمایند.
بیماریهای خودایمن ستون فقرات: همانطور که حتما تاکنون متوجه شده اید، هر بیماری که در ستون فقرات ایجاد شده و در نتیجه به ریشه اعصاب نخاعی صدمه بزند، می تواند عامل بی حسی پا یا سایر نقاط بدن باشد. اختلالات خودایمنی ستون فقرات نیز می توانند، عامل بی حسی پا باشند. در طی اختلالات خودایمنی سیستم دفاعی بدن، سلول های ستون فقرات را بیگانه تلقی کرده و به آن حمله می کند. اسپوندیلیت آنکیلوزان نمونه از این بیماری ها است.
میلوپاتی ها: میلوپاتی اصطلاحی است که به در نتیجه صدمه دیدگی حاد نخاع توسط پزشکان به کار برده می شود. این اتفاق می تواند به دنبال یک ترومای فیزیکی شدید، پارگی دیسک، تنگی کانال نخاعی و… رخ دهد که اعصاب تحت فشار قرار گرفته و منجر به بی حسی پا می شود.
بیماری شرایان های محیطی: در طی اختلال در شریان های محیطی یا PAD پلاک های موجود در خون به نقاط مختافی از بدن حمله می کنند. این لخته های خونی در نتیجه فشارخون بالا، بیماری های قلبی عروقی، کلسترول بالای خون و… تولید می شوند و با انتقال به قسمت های مختلف بدن، علائمی مانند بی حسی پا، ریزش موی ناحیه، ایجاد زخم و… را ایجاد می کند.
سندرم شارکو ماری توث: این بیماری نوعی از نوروپاتی های وراثتی محسوب می شود که با آسیب به اعصاب و تحلیل رفتن عضلات همراه است. بدشکلی پا، بی حسی پا، اختلال در بینایی و شنوایی و… از جمله علائم این بیماری محسوب می گردند.
بیماری ام اس: از خطرناک ترین بیماری های ایمنی سیستم عصبی مرکزی شناخته شده و فرد مبتلا به ام اس سیستم ایمنی بدنش به جای حمله به عوامل خارجی ویروسها به سیستم ایمنی بدن حمله کرده و راه تشخیص آن در سنین بیست تا پنجاه سال است، علائم دیگر بیماری ام اس شامل (ضعف عضلانی، ایجاد مشکل در راه رفتن، لرزش دست و پاها، بروز اختلالات بینایی و درد حاد و مزمن) است.
بیماری ام اس راه درمانی ندارد و دائمی است، افراد مبتلا به ام اس را می توان به دو گروه تقسیم کرد، گروهی که بیماری آنها روز به روز در حال پیشروی است و گروهی که بیماری به صورت دورهای خودش را نشان می دهد. راه درمان بیماری ام اس، دارو درمانی و فیزیوتراپی می باشد روش مناسبی برای کاهش سر شدگی، درد و ضعف ساق پا هستند و قدرت عضلات را تا حد مناسبی حفظ می کنند.
وجود سموم در بدن: نوعی سموم مواد شیمیایی وجود دارد، که به آن نوروپاتی میگویند، یعنی مواد شیمیایی در اثر نفوذ درون بدن به وجود میآیند و باعث آسیبهای عصبی شده بی حسی پا، ضعف و درد در ساق پا ایجاد میکنند.
بی حسی و ضعف: دلیل سر شدگی و ضعف های ناگهانی در ساق پا، بازوها و دستها سموم نوروپاتی مصرف بالای الکل، حشره کشها، مواد پاک کننده و سرب هستند، همین طور سموم نوروپاتی باعث ایجاد دردهای عصبی، سر شدگی و ضعف، گزگز کردن دستها و پاها می شوند؛ بهترین راه برای کاهش دردهای عصبی و ضعف ساق پا دارو درمانی است.
اختلال میاستنی گراویس: طی تحقیقات انجام شده یکی از اختلالات عصبی عضلانی، که باعث بی حسی ساق پا و ضعف ساق پا شده و در زنان زیر چهل سال، مردان مسن بیش از افراد دیگر مشاهده شده است، اختلال میاستنی گراویس نام دارد؛ هیچ راه درمانی برای این اختلال وجود ندارد و تنها کار لازمه این است که از پیشروی آن جلوگیری کرد.
نحوه جلوگیری پیشروی اختلال میاستنی گراویس: از طریق دارو درمانی یا تغییر دادن سبک زندگی، فیزیوتراپی و عمل جراحی است، با این کار می توان ضعف ساق پا را بهبود بخشید؛ دیگر اختلال میاستنی گراویس افتادگی پلک، مشکل دوبینی، بروز مشکل در صحبت کردن، مشکل در بلع یا جویدن و ضعف عضلانی در دست و ساق پاها است.
سکته مغزی: سکته مغزی خودش را در ضعف ساق پا و بازوها نشان می دهد و ناشی از حالتی است، که گردش خون متوقف شده و اکسیژن کافی به مغز نمی رسد؛ بیشتر ممکن است این حالت در اثر بسته شدن عرووق یا پاره شدن یک رگ در مغز رخ می دهد؛ تنها راه درمان افرادی که دچار سکته مغزی شدند، این است که سریعا برای درمان اقدام کرده و با ارژانس تماس بگیرند و از عوارض طولانی مدت یا دائمی آن جلوگیری کنند؛ نشانه های سکته مغزی از جمله ضعف شدید در ساق پا و بازوها، سرگیجه های ناگهانی، اختلال در صحبت کردن و فلج شدن یک طرفه بدن و صورت می باشد.
علت بی حسی کف پا چیست؟
باید بدانیم، که داغ شدن کف پا یا بی حسی کف پا می تواند علت های زیادی داشته باشد اما یکی از علت های بارز آن که همه ما این مشکل را داریم، خواب رفتن دست و پاها است! که اصلا دلیلی برای نگرانی ندارد، علت آن کم تحرکی و نداشتن فعالیت است، که باعث ایجاد ضعف ساق پا و بی حسی کف پا می شود.
وقتی به مدت نسبتا طولانی نشسته یا ایستاده باشیم و موقعیت خودمان را تغییر ندهیم، در اثر فشار وارد شده به اعصاب بی حسی کف پا و گزگز ایجاد می شود و با کمی حرکت و نرمش یا تغییر دادن موقعیت خود می توانید این بی حسی کف پا را از بین ببرید، اما اگر این بی حسی به طور مداوم تکرار شود و همراه با درد باشد، حتما نیاز به بررسی دارد.
برخلاف سایر افراد که بی حسی را به چربی خون و گزگز شدن را به نرسیدن خون به کف پا ربط می دهند، باید گفت بی حسی کف پا می تواند علت های زیادی داشته باشد، که شایع ترین آن به اعصاب ربط دارد. بی حسی کف پا می تواند در اثر آسیب اعصاب قسمت مچ یا پیچ خوردگی مچ پا، دیابت، کمبود ویتامین و کم خونی، سندروم پای بیقرار و بیماری تیروئید باشد.
فرد مبتلا به بی حسی کف پا ممکن است، احساس سوزش، قلقلک یا خارش، خزیدن چیزی در پوست، کبودی یا حساسیت لمس دست و پا، بازو، داغی بیش از حد پا، ورم پا، مشکل راه رفتن و احساس درد داشته باشد به طوری که از درد کف پا نتواند پای خود را روی زمین بگذارد و از لمس شدن کف پا بپرهیزد!
تشخیص بی حسی کف پا چگونه است؟
برای تشخیص بی حسی کف پا لازم است علت آن را بدانید، طبق نکات گفته شده در رابطه با علت بی حسی کف پا، یک سری آزمایشات و تستهای وجود دارد، که با انجام آزمایشات میتوانید مشکل را پیدا کنید و سریعا برای بهبودی اقدام کنید.
آزمایشات و تستهای از جمله: ام آر آی، آزمایش خون، نمونه برداری پوست، سی تی اسکن و نمونه برداری عصبی و… می باشد. نکته قابل توجه شما عزیزان راه درمان بی حسی پا به علت آن بستگی دارد! اگر دچار سر شدگی های طولانی مدت و دردهایی در کف پا و ساق پا شدید با مراجعه به ارتوپدی مشکل را رفع کنید، هیچ جای نگرانی نیست.
علت ورم و بی حسی پا چیست؟
علت ورم و بی حسی پا می تواند عوامل بسیاری را در بر بگیرد، از جمله پوشیدن کفش نامناسب یا ایستادن روی یک نیمه بدن و خوابیدن به صورت نامناسب یک طرفه باشد، باعث ورم پا و کبودی می شود، با تغییر در سبک زندگی، نحوه ایستادن و خوابیدن می توان باعث کاهش ورم و بی حسی پا شد و برطرفش کرد، جای نگرانی نیست، علت دیگر ورم پا علت ورم و بی حسی پا از جمله، بارداری، دیابت، داروها، انواع بیماریها، ورم در اثر ضربه خوردگی، التهاب مفاصل، اضافه وزن، بالا رفتن سن، مصرف زیاد نمک و… می باشد؛ که با مراجعه به پزشک و بررسی علت ورم و بی حسی پا از طریق آزمایش یا بررسی فیزیکی جلوی پیشروی ورم را بگیرید.
ورم پا در اثر ضربه خوردگی: در اثر ضربه خوردگی، پا دچار ورم شدید در ناحیه قوزک پا و مچ پا می شود. همین طور در اثر پیچ خوردگی مچ پا، شکستی، وجود فشار مداوم بر قوزک پا و پارگی تاندون و… پا ورم می کند و کبود و بنفش رنگ می شود. علائم نشان دهنده پیچ خوردگی پا، ورم و کبودی بیش از حد پا، درد هنگام قرار دادن وزن بدن بر روی مچ پا، اختلال در حرکت کردن است.
بارداری: ورم پاها در دوران حاملگی شایع بوده و دلیل آن هورمون های بارداری، افزایش حجم خون جاری در رگها و همینطور افزایش اندازه رحم است، که به سیاه رگهایی که خون را از پاها به سمت بالا میبرند فشار میآورد؛ همچنین ورم پا میتواند چند روز پس از زایمان ادامه داشته باشد. ورم در طول بارداری حتما باید با پزشک یا ماما در میان گذاشته شود. شروع هر گونه ورم باید حتما به پزشک مراجعه شود زیرا ممکن است، فشار خون بارداری باشد.
کاهش درد ورم پا در دوران حاملگی: برای کاهش درد دوران حاملگی استفاده از کفش مناسب مانند طبی، صندل بارداری، نوشیدن آب به مقدار زیاد، کاهش مصرف نمک، پیاده روی برای گردش خون، دوری از ایستادن و نشستن طولانی مدت، کاهش تحرک، مصرف داروهایی مثل استامینوفن و آسپرین و پوشیدن جورابهای ساق بلند خیلی میتواند کمک کند و درر ورم پاهای شما را کاهش دهد.
شایعترین ورم پا، عفونت، جراحت و ورم پا در دوران حاملگی است، که نیاز به درمان دارد؛ همچنین دو نوع ورم پا داریم: نوع اول، ورم فرورفته است، که با فشار دادن ناحیه ورم کرده به مدت چند ثانیه درون پوست فرورفتگی ایجاد میشود و بعد مدت کمی از بین میرود، نوع دوم، غیرفرورفته است یعنی با فشار دادن ناحیه ورم کرده فرو رفتگی ایجاد نمیشود و معمولا این نوع ورم بدون درد است؛ ولی اگر ورم پا همراه با درد باشد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
عفونت مچ پا: ورم همراه با درد و قرمزی میتواند عفونت باشد، این نوع عفونت مخصوصا عفونت بین انگشتان پا در ورزشکاران بیشتر است؛ عفونت یا شامل آسیب مانند ایجاد زخم یا آسیب به ناخن پا و زخمهای دیابتی است.
انواع ورم مچ پا: ساییدگی، بیماری قلبی ریوی، نارسایی کبد، عفونت مفصل و سوء تغذیه میباشد؛ ورم مچ پا بیشتر در سالمندان یافت میشود و علت آن بالا رفتن سن، اختلال گردش خون در بدن بوده است، یکی از علل ورم پا و مچ پا در بین سالمندان نارسایی وریدی، قلبی، کلیوی و واریس بوده است.
راه های درمان بی حسی پا چگونه است؟
باتوجه به علتهای بیشماری که برای بی حسی پا وجود دارد، درمان کسانی که دچار بی حسی پا شدهاند، به علت بوجود آورندهی آن بستگی دارد، اگر بی حسی ناشی از بیماری زمینهای باشد، پزشک برای رفع آن بیماری متمرکز خواهد بود؛ ولی همانطور که در مقاله اشاره شد بیشتر مواقع بی حسی پا و سوزن سوزن شدن پاهایمان ناشی از بیتحرکی و تحت فشار قرار گرفتن اعصاب است، پس با تغییر ساده در حرکات و نحوه نشستن از فشار بر اعصاب جلوگیری کرده و میتوانیم مشکل را رفع کنیم.
هنگامی که بی حسی پا طولانی مدت و با درد همراه است، باید به پزشک مراجعه کرد و با معاینه شرح حال بیمار و علائمی که دارد، منطقه درگیری بررسی میشود و ممکن است، التهاب یا عفونت باشد؛ مصرف ویتامین بی دوازده در برگرداندن حس دست و پا و جلوگیری از سوزن سوزن شدن و گزگز اندامها میتواند موثر باشد، روش دیگر درمان بی حسی پا تعیین مکان ضایعهای، فهمیدن ماهیت ضایعه که سبب ایجاد گزگز پا میشود پس از معاینه و تصویربرداریها مشخص شدن، آیا تومور است یا یک دیسک فتق شده.
ممکن است مشکل در مغز یا در ساقه مغزی ریشههای کمری یا اعصاب محیطی باشد، با معاینه بررسی علائم بیمار محل مشخص منطقه درگیری التهاب و عفونت یا با ضایعه دژنراتیو طرف هستیم، پس از مشخص کردن درمان شروع میشود؛ درمان شامل داروهایی مانند کاباپنتین، پره گابالین و… استفاده میشود اما درمان اصلی همان ضایعه است.
درمان خانگی بی حسی پا چیست؟
استراحت و انجام ندادن فعالیتهای سنگین هنگامی که بی حسی پا به خاطر آسیب دیدگی مچ و پیچ خوردگی باشد؛ استفاده از یخ: در شرایطی مانند آسیب دیدگی ایجاد سرما در ناحیه آسیب دیده، یخ میتواند بی حسی و درد را کاهش دهد، اما بیشتراز بیست دقیقه یخ استفاده نکنید.
حرارت و گرما: برخی افراد میتوانند با استفاده از کمپرس حرارتی یا دوش آب گرم در ناحیه بیحس باعث افزایش خون رسانی و هم زمان شل شدن عضلات شوند.
ورزش: کسی که ورزش انجام ندهد، باعث ضعف قلب و رگهای خونی میشود و توانایی پمپاژ خون بر اندام تحتانی کم میکند؛ ورزشهایی از جمله: یوگا، کشش ماهیچه ساق پا و کشش حوله کف پا.
ماساژ: ماساژ دادن باعث افزایش گردش خون و کمک به تحریک اعصاب میشود و عملکرد آنها را بهبود میبخشد.
تنظیم خواب: تحقیقات نشان داده بسیاری از بی حسی پاها ناشی از کمبود خواب بوده است، همینطور رژیم غذایی مناسب و به ویژه کمبود میتواند باعث آسیب اعصاب و در نهایت منجر به سر شدگی اندامها شود؛ دریافت ویتامین و سایر مواد مغذی کافی میتواند التهاب و درد مزمن را کاهش دهد.
سخن آخر
سر شدگی پا یکی از مشکلاتی است، که باید مورد بررسی قرار گیرد و ما با نگارش این مقاله تلاش کردیم با توجه به اطلاعات داده شده شما را از نحوی درمان و علائم آن آگاه سازیم؛ چرا که امروزه باتوجه به پیشروی بی حسی پا در سنین پایین و عدم تلاش برای بهبودی، نگرانیهایی را به دنبال داشته است، حال باتوجه به اطلاعات داده شده میتوانید دلیل سر شدگی دست و پا را بررسی کرده و اگر دچار بیماری زمینهای هستید به پزشک مراجعه کنید.