علت درد زانو چپ؛ از مشکلاتی چون آرتروز تا کشیدگی لیگامانها، مشکلات تاندون و عفونت
زانودرد از عارضههای بسیار شایع است که متأسفانه امروزه به دلیل سبک زندگی کمتحرک افراد بیشتری را حتی در سنین پایین درگیر نموده است. در بیشتر مواقع علت درد زانو چپ ناشی از کار بیشازحد و یا فشار زیاد بر روی زانو میباشد و نشانهای از مسئله جدی نیست.
بااینحال، علت درد زانو درصورتیکه با روشهای مراقبتی خانگی مانند مسکن، یخ درمانی، استراحت و … بهبود پیدا نکند و ادامهدار باشد احتمالاً علامت یک مشکل جدی مانند آرتروز، بورسیت، آرتریت عفونی، کشیدگی لیگامانها، مشکلات مربوط به تاندونها و … باشد که باید حتماً توسط یک متخصص ارتوپد مجرب تحت ارزیابی و درمان قرار بگیرد.
آنچه در این مقاله می خوانید :
- آشنایی با آناتومی زانو قبل از بررسی علت درد زانو چپ
- علت درد زانو چپ چیست؟
- علت درد بغل زانو سمت چپ چه تفاوتی با علت درد زانو چپ دارد؟
- روشهای درمان درد زانو چپ چیست؟
- چه زمانی باید برای تشخیص علت درد زانو چپ به پزشک مراجعه کرد؟
- تشخیص علت درد زانو چپ چگونه است؟
- روشهای پزشکی برای درمان درد زانو چپ
- روشهای جلوگیری از درد زانو
- سخن آخر
آشنایی با آناتومی زانو قبل از بررسی علت درد زانو چپ
اگر شما ساختار زانو را بشناسید میتوانید بهتر علت درد زانو چپ را درک نمایید. بهطورکلی بزرگترین مفصل موجود در بدن هر انسان مفصل زانو است و این ناحیه از استخوانها، غضروفها، تاندونها و رباطهای مختلفی تشکیل شده است.
آسیب به هرکدام از این قسمتها میتواند منجر به علائم مختلفی در زانوی درگیر شود که مهمترین آن را درد میدانیم. اگر بخواهیم وظیفه هرکدام از این ساختارها را در زانو بررسی کنیم، عبارتاند از:
- استخوانها
جایی که مفصل زانو قرار گرفته است سه استخوان ران، استخوان ساق پا و کاسه یا کشکک زانو به هم میرسند.
- رباطها یا لیگامانها
رباطها یا لیگامانها بافتهای پروتئینی بسیار محکمی هستند که علاوه بر پیوند استخوانها به یکدیگر، از انحراف بیشازحد آنها هنگام حرکت جلوگیری میکنند. در زانوی هر فرد نیز چهار رباط اصلی وجود دارد که این کارها را بهخوبی انجام میدهند. این رباطها شامل موارد زیر هستند:
- رباطهای جانبی
این رباطها همانطورکه از نامشان مشخص است در کنار زانو قرار دارند و آسیب به آنها یکی از دلایل درد بغل زانو سمت چپ است، البته درصورتیکه رباط پای چپ درگیر شود. یکی از این رباطها در داخل و دیگری در خارج از زانو قرار دارد و حرکات پهلوی زانو را مدیریت میکنند. درواقع اجازه نمیدهند زانوها هنگام حرکت بیش از حد از محور خود خارج شوند.
- رباطهای صلیبی
این رباطها دقیقاً داخل مفصل زانو هستند و از یکدیگر عبور داده میشوند تا شکل X را تشکیل دهند. درنتیجه میتوانند نحوه حرکت زانو به عقب و جلو را کنترل کنند.
- غضروف
هر زانو دارای دو نوع غضروف است که عبارتاند از:
- غضروف مفصلی
این غضروف انتهای استخوان ران و پشت کاسه زانو و ساق پا را میپوشاند. غضروف درواقع یک ماده لغزنده است که به حرکت استخوانها بر روی هم و کاهش اصطکاک بین آنها کمک میکند.
- غضروف منیسک
غضروف منیسک نیز که از قسمتهای بهشدت مستعد آسیب در زانو است دارای دو قطعه گوهای شکل است که بهعنوان ضربهگیر در بین استخوان ساق پا و ران قرار دارد و به این وظیفه عمل میکند.
- تاندونها
تاندونها وظیفه دارند ماهیچهها را به استخوانها متصل کنند.
علت درد زانو چپ چیست؟
رگ به رگ شدن رباطها، کشیدگی و پارگی تاندونها و … همه از انواع آسیب زانو و علت درد زانو چپ هستند. برخی از موارد آسیب به زانو میتواند ناشی از آسیبهای ورزشی باشد، اما گاهی بدون اینکه ورزشکار باشید بهموجب فعالیتهایی که انجام میدهید، سن و فیزیک بدنی خود دچار دردهای ناراحت کننده در زانو میشوید. ازجمله مهمترین مواردی که بهعنوان علت درد زانو چپ شناخته میشوند، عبارتاند از:
- بورسیت
بورسها کیسههای کوچک و حاوی مقدار کمی مایع هستند که در زیر پوست بالای مفصل زانو قرار دارند. این کیسهها به کاهش اصطکاک در هنگام حرکت مفصل زانو کمک میکنند. استفاده بیشازحد از زانو، زمین خوردن یا خم شدن و زانو زدنهای مکرر میتواند منجر به التهاب بورس بالای کاسه زانو شود و علائمی مانند درد و تورم را ایجاد کند.
- دررفتگی کاسه یا کشکک زانو
مورد دیگری که در صورت ایجاد در پای چپ میتواند علت درد زانو چپ باشد دررفتگی کاسه زانو است. به این معنی که یک ضربه محکم باعث شده است کاسه زانو از جای خود خارج شود و با علائمی مانند درد و تورم همراه است.
- سندرم باند IT (iliotibial)
نوار ایلیوتیبیال (IT) یک بافت بسیار سخت است که از لگن به طرف پایین تا قسمت بیرونی زانوی چپ و راست کشیده میشود. وقتی فعالیت فرد بیشازحد باشد، ممکن است بهمرورزمان این نوار دچار التهاب شود. این التهاب درد در قسمت بیرونی زانو را ایجاد خواهد کرد و در دوندگان بخصوص در سراشیبیها بسیار رایج است.
- پارگی منیسک
همانطورکه در بخش آناتومی گفته شد، منیسک از جنس غضروف است و حرکت مفصلی را آسان میکند. گاهی اوقات، این منیسک میتواند دچار پارگی شود که خود را با علائمی مانند درد و تورم نشان میدهد و همچنین ممکن است در هنگام فعالیت حالت گرفتگی در زانو را ایجاد نماید.
- بیماری ازگود-شلاتر
این وضعیت یکی از موارد نادر ولی ممکن در مورد علت درد زانو چپ میباشد و بیشتر در سنین جوانی رخ میدهد؛ یعنی زمانی که استخوانها و سایر قسمتهای مفصل زانو هنوز در حال رشد و تغییر هستند. این بیماری میتواند یک برآمدگی دردناک در زیر زانو ایجاد کند، جایی که تاندون، کاسه زانو را به ساق پا متصل میکند. معمولاً ورزشهای حرفهای و بیشازحد در سنین پایین این مشکل را ایجاد خواهد کرد.
- آرتروز
آرتروز نوعی آسیب مفصلی است که در اثر کار بیشازحد، افزایش سن، پوکی استخوان و گاهی در سنین پایین رخ میدهد. در صورت بروز این آسیب پیشرونده مفصل بهمرور تخریب میشود و علائمی مانند درد، قفل شدن زانو، گرفتگی، التهاب و … را ایجاد میکند.
- تاندونیت کشکک یا زانوی جامپر
یکی دیگر از موارد علت درد زانو چپ تاندونیت کشکک است. تاندونیت کشکک زانو یعنی اینکه در تاندون اتصالدهنده کاسه زانو به ساق پا التهاب ایجاد شده است. حرکات پرشی مهمترین عامل ایجاد کننده این وضعیت است و به همین دلیل به آن زانوی جامپر نیز گفته میشود.
- سندرم درد پاتلوفمورال
عدم تعادل عضلانی، سفت شدن و مشکلات هم ترازی در پاها میتواند منجر به این وضعیت شود. افراد مبتلا به این سندرم ممکن است بهطور ناگهانی نتوانند وزنشان را روی زانوها بیندازند و خطر مصدومیت در این افراد به دلیل زمین خوردن ناگهانی بخصوص در زنان زیاد است.
- نقرس کاذب
نقرس کاذب یکی از انواع شایع آرتروز زانو است که به دلیل تشکیل کریستالهای پیروفسفات کلسیم (یک نوع نمک) در مایعات زانو به وجود میآید. این عارضه اغلب با بیماری نقرس که در آن کریستالهای اسید اوریک در سلولهای زانو شکل میگیرند، اشتباه گرفته میشود. نقرس کاذب میتواند دورههای دردناک تورم و التهاب در مفصل زانو و همچنین مفاصل دیگر بدن را ایجاد نماید.
- بیماریهای خودایمنی
برخی از بیماریها مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید از نوع بیماریهای خودایمنی هستند. به این معنی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلولهای سالم خود بدن حمله میکند. این بیماریها بهصورت مزمن ایجاد میشوند و میتوانند مفاصل مختلف بدن بخصوص مفصل زانو را درگیر نمایند و درد و التهاب را در این ناحیه ایجاد کنند.
- علت درد زانو چپ ناشی از انحراف
یکی از مشکلات شایع ارتوپدی در جامعه در سنین مختلف، انحرافات مربوط به زانو است که به شکلهای گوناگون وجود دارد. انحرافات زانو بهطور طبیعی به دو شکل پای پرانتزی و پای ضربدری در بیماران دیده میشود که انحراف پرانتزی به مراتب آمار درگیری بیشتری را داشته است. این انحراف در درازمدت در صورت عدم درمان، نهتنها میتواند علت درد زانو چپ باشد، بلکه بسیاری از دردهای کمری و بدشکلیهای سیستم اسکلتی و عضلانی را نیز ایجاد خواهد کرد.
- نوروپاتیهای مختلف
نوروپاتی به شرایطی گفته میشود که منجر به آسیبهای عصبی خواهد شد. برخی از بیماریهای زمینهای مانند دیابت کنترل نشده میتوانند عصبهای بدن را دچار اختلال و آسیب نمایند. این بیماری معمولاً در صورت عدم رفع علت اصلی در زمان مناسب به سرعت پیشروی کرده و اگرچه در ابتدا با علائمی مانند گزگز، بیحسی، سوزنسوزن شدن و … همراه است، در صورت سهلانگاری در درمان میتواند منجر به فلج اندام شود. نوروپاتی معروف دیگر نوروپاتی الکلی است که در افراد معتاد به الکل دیده میشود. راهحل درمانی این بیماری تنها رفع علت اصلی آن میباشد.
- آسیبهای ستون فقرات
گاهی فتق دیسکهای کمری، تنگی کانال نخاعی، بیماری دژنراتیو دیسک و … میتواند منجر به فشردگی عصبهای حرکت دهنده در پاها مانند عصب سیاتیک شود. این شرایط میتواند علائم درد، بیحسی، گزگز و … را در زانوها ایجاد کند و علت درد زانو چپ باشد.
- اضافهوزن
افرادی که دچار چاقی یا اضافهوزن هستند، ممکن است درد زانوی چپ را در هنگام راه رفتن و یا ایستادن بیشتر تجربه کنند. هنگامیکه وزن بدن بیشتر از حد طبیعی و نرمال باشد، فشار و استرس بسیار بیشتری بر روی مفاصل زانو وارد میشود. این فشار میتواند بافتهای مفصل در هنگام سایش انتهای استخوان ساق پا بر روی استخوان ران را تخریب کرده و با تولید اصطکاک بیشتر، باعث درد و ناراحتی زانو گردد.
- کیستهای بیکر
تشکیل مایع سینوویال (مایع روانکننده مفصل) در پشت زانو میتواند باعث تورم در این ناحیه شود. این کیست در بیشتر مواقع بعد از استراحت و انجام برخی مراقبتهای حمایتی خودبهخود رفع میشود؛ اما گاهی لازم است، تحت درمانهای تخصصیتر مانند جراحی قرار گیرد.
- وجود جسمهای شناور در فضای مفصلی
گاهی اوقات آسیب یا تخریب استخوان یا غضروف میتواند باعث کنده شدن یک قطعه استخوانی یا غضروفی و شناورشدن آن در فضای مفصلی شود. این موضوع ممکن است هیچ مشکلی ایجاد نکند، مگر اینکه در حرکات مفصل زانو تداخل ایجاد نماید.
- آرتریت عفونی
گاهی اوقات مفصل زانو عفونی شده که این عفونت اغلب از طریق خون وارد مفصل میشود و منجر به تورم، درد و قرمزی مفصل زانو خواهد شد. در آرتریت عفونی معمولاً قبل از شروع درد، هیچ آسیب و ضربهای به زانوی بیمار وارد نشده است. همچنین لازم است بدانید آرتروز عفونی اغلب با تب همراه است.
- تومورهای استخوان یا سرطان در استخوان
استئوسارکوم (دومین سرطان شایع در استخوان)، معمولاً از دسته سرطانهایی است که میتواند مفصل زانو را درگیر خود نماید. این سرطان ممکن است از جای دیگر به استخوان شما وارد شده باشد یا از خود استخوان شروع شود.
علت درد بغل زانو سمت چپ چه تفاوتی با علت درد زانو چپ دارد؟
علت درد بغل زانو سمت چپ در بسیاری از موارد با علت درد زانو چپ مشترک است. بهعنوانمثال آرتروز، لوپوس، نقرس، عفونت، سرطان، کشیدگی تاندونها و … هم میتوانند علت کلی درد زانو باشند و هم میتوانند به کنارههای زانو سرایت کرده و در این نواحی درد ایجاد کنند ولی در برخی موارد علت درد بغل زانو سمت چپ و راست کاملاً اختصاصی است.
یکی از مهمترین دلایل علت درد بغل زانو سمت چپ آسیبهای مربوط به رباطهای جانبی میباشد. هرکدام از این رباطها دچار کشیدگی یا پارگی شوند، میتوانند درد شدیدی را در بغل زانو ایجاد نمایند.
روشهای درمان درد زانو چپ چیست؟
درمان درد زانو چپ به علت آن بستگی دارد که باید توسط متخصص ارتوپد مشخص شود؛ اما بهطورکلی در طی 24 تا 48 ساعت اول پس از شروع درد در زانو میتوانید ابتدا از روشهای حمایتی زیر استفاده نمایید:
- استراحت کنید ولی به این معنی نباشد که به مدت طولانی مفصل زانو بیحرکت بماند.
- تا زمانی که بیدار هستید، هر ساعت 10 تا 20 ثانیه یک بار زانوی خود را بهآرامی حرکت دهید.
بعد از 48 ساعت:
- سعی کنید بیشتر از پاهای خود استفاده کنید، زیرا انجام حرکت و ورزش میتواند از دردهای طولانیمدت جلوگیری کند.
- هنگام رفتن به طبقه بالا، ابتدا پای سالم را بالا ببرید اما وقتی به طبقه پایین میروید، ابتدا زانوی دردناک را روی پله جلویی قرار دهید.
- تا زمانی که درد زانوهایتان کم نشده است بههیچوجه اجسام سنگین بلند نکنید.
- ورزشهای کم ضربه، مانند شنا و دوچرخهسواری را بهصورت روزانه انجام دهید که میتواند تا حد زیادی به درمان درد زانو چپ کمک کند.
سایر درمانهای حمایتی که میتوانید انجام دهید، عبارتاند از:
- استفاده درست از کیسههای یخ یا گرما
در 72 ساعت اول ایجاد آسیب تنها از کیسه یخ پیچیده شده در یک حوله استفاده کنید و بعدازاین مدت همین کار را با پد گرمایشی انجام دهید. در هر بار استفاده از این روش اجازه دهید کیسه یخ یا پد گرمایشی 20 دقیقه روی ناحیه دردناک بماند. بیشتر از این مدت ممکن است منجر به آسیب پوست شود. بعد از 2 ساعت مجدداً همین کار را تکرار کنید.
- استفاده از کفش مناسب
ممکن است متخصص ارتوپد برخی ارتزهای طبی مانند کفی طبی یا کفشهای طبی مناسب و سفارشیسازی شده را برایتان تجویز نماید.
- استفاده از داروهای مسکن آزاد
برخی از داروهای مسکن آزاد مانند ایبوپروفن، پاراستامول، ناپروکسن و … میتوانند زانودردهای خفیف را بهبود دهند.
- کرمهای ضد درد و ضدالتهاب
این کرمها یا پمادها دارای ترکیبات بیحسکننده مناسبی مانند لیدوکائین هستند که با ماساژ آنها بر روی ناحیه درد میتوانید تا حد خوبی زانودرد را تسکین دهید.
چه زمانی باید برای تشخیص علت درد زانو چپ به پزشک مراجعه کرد؟
درد زانو چپ معمولاً بدون درمانهای تخصصی پزشکی و تنها با استفاده از چند اقدام مراقبت خانگی از بین میرود؛ اما در صورت بروز شرایط زیر حتماً باید به متخصص ارتوپد مراجعه نمایید:
- وقتی درد شدت پیدا میکند.
- وقتی علاوه بر درد تورم ایجاد میشود.
- اگر نمیتوانید زانوی خود را به حرکت درآورید.
- اگر زانویتان وزن شما را تحمل نمیکند و دائماً احتمال زمین خوردن وجود دارد.
- اگر زانوی شما دچار قفلشدگی میشود. (صدای کلیک کردن بدون درد جای نگرانی ندارد.)
تشخیص علت درد زانو چپ چگونه است؟
متخصص جهت تشخیص علت درد زانو چپ ابتدا شرححالی از شما میگیرد و بعد از مشخص شدن علائم، معاینه فیزیکی کاملی انجام میدهد. درصورتیکه مشکوک به مشکلاتی مانند پارگی یا کشیدگی تاندونها و رباطها، شکستگی و مواردی ازایندست شود آزمایشاتی مانند اشعه ایکس، ام آر آی یا سیتیاسکن را تجویز خواهد کرد.
روشهای پزشکی برای درمان درد زانو چپ
ازجمله روشهای پزشکی که در صورت کارساز نبودن روشهای خانگی باید برای درمان درد زانو چپ صورت گیرد، عبارتاند از:
- مسکنهای قویتر
- فیزیوتراپی
- برنامه ورزشی خاص
- استفاده از زانوبندها
- تزریق اوزون یا کورتون
- جراحی
روشهای جلوگیری از درد زانو
برخی از مشکلات و بیماریهای مربوط به زانو مانند شکستگی کشکک قابل پیشبینی و جلوگیری نیست؛ اما شما میتوانید از بسیاری مواردی که عامل دردهای زانو هستند با روشهای جلوگیری از درد زانو به شکل زیر پیشگیری نمایید:
- وزن سالم خود را حفظ کنید.
وزن اضافی میتواند به زانوهای شما فشار زیادی وارد کند و خطر آسیبهای مرتبط با زانو و آرتروز را افزایش دهد. پزشک میتواند به شما در مورد وزنی که برای قد و سن شما مناسب است، توصیه کند تا میزان استرس زانو را کاهش دهد.
- قبل از ورزش حتما باید بدن خود را گرم کنید.
برای جلوگیری از درد زانو قبل از شرکت در هر ورزش یا تمرینی، حتماً بدن خود را گرم کنید. کشش عضلات واقع در جلو و پشت ران، کشش روی تاندونهای زانو را کاهش میدهد. درنهایت، گرم کردن بدن فشار کلی روی زانوهای شما را هنگام تمرین کاهش میدهد.
- زانوهای خود را تقویت کنید.
تقویت ماهیچههای پا یک راه عالی برای حمایت از زانو و جلوگیری از آسیب دیدگی است. مقداری تمرین با وزنه را در تمرینات روتین خود بگنجانید تا عضلات پای خود را بسازید. در مورد روش صحیح وزنه زدن برای جلوگیری از درد زانو حتماً با یک متخصص مشورت کنید.
- اگر زانودرد دارید، ورزشهای کم تأثیر را انتخاب کنید.
اگر شروع به تجربه زانودرد کردید، ممکن است فکر کنید که کاهش فعالیت بهترین راه برای جلوگیری از آسیب است. بااینحال، این کاهش تنها ممکن است منجر به ضعف شود و خطر آسیب دیدگی زانو را افزایش دهد. در عوض، ورزشهایی را انتخاب کنید که تأثیر کمی روی زانوهای شما داشته باشند.
ممکن است شنا، پیادهروی یا استفاده از دستگاه قایقرانی در باشگاه روش مناسبی برایتان باشد که در این زمینه باید با مربی ورزش خود هماهنگ شوید.
- شدت تمرین خود را تنها بهمرور افزایش دهید.
اگر با درد زانو دستوپنجه نرم میکنید، ممکن است بعدازاینکه درد کمی بهتر شد وسوسه شوید که فوراً به تمرینات پر فشار برگردید. بااینحال، تغییر ناگهانی در شدت ورزش میتواند فشار زیادی را به زانوهای شما وارد کند. برای جلوگیری از درد زانو، شدت تمرین خود را بهتدریج افزایش دهید.
- کفشهای مناسب بپوشید
کفش مناسب میتواند تأثیر قابل توجهی در حفظ تراز و تعادل مناسب پا داشته باشد. چه در حال ورزش و چه در حال انجام کارهای مختلف، حتماً از کفشهای معقول و مناسب استفاده کنید.
- فیزیوتراپی را در نظر بگیرید.
اگر شروع به تجربه زانودرد کردهاید، فیزیوتراپیست میتواند به شما کمک کند یک رژیم ورزشی داشته باشید که وضعیت شما را تشدید نکند.
- رژیم غذایی مناسب و مغذی داشته باشید.
سعی کنید در رژیم غذایی روزانه خود مواد مغذی و مفید برای مفصلها مانند میوهها و سبزیجات تازه و همچنین مواد پروتئینی که همگی به دلیل داشتن ویتامینها و مواد معدنی ضروری در تقویت مفصل تأثیر دارند را انتخاب کنید.
غذاهای شما باید به اندازه کافی کلسیم و ویتامین D داشته باشند و این موارد را برای مفاصل بدن مهیا کنند. اگر فکر میکنید دچار کمبود کلسیم یا ویتامین D هستید در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید تا در صورت نیاز مکملهای لازم برایتان تجویز شود.
- با یک متخصص ارتوپدی زانو مشورت کنید.
بهترین راه برای جلوگیری از درد زانو این است که با بدن خود آشنا شوید و علائمی که نشان میدهد چیزی درست نیست را بشناسید. همه زانودردها نشاندهنده یک بیماری زمینهای نیست. بااینحال، اگر مشکوک هستید که مشکلی در زانوی شما وجود دارد، از مشورت با پزشک دریغ نکنید.
سخن آخر
علت درد زانو چپ موارد بسیار متعددی است که ما در این مقاله مهمترین آنها را بیان کردیم. بسیار مهم است که در صورت ادامهدار شدن دردهای زانو و عدم نتیجه بخشی درمانهای خانگی در اسرع وقت به یک متخصص ارتوپد خوب مراجعه کرده و بررسیهای لازم را انجام دهید؛ زیرا برخی از آسیبهای زانو مانند آرتروز، کاملاً پیشرونده هستند و هرچه زودتر تشخیص داده شوند، درمان بهتر و آسانتری میتوان برای آن انجام داد. سهلانگاری در درمان دردهای زانوی مزمن میتواند منجر به مشکلات زیادی مانند کاهش توانایی حرکت، بدشکلی پا و حتی فلج اندام شود.
شما میتوانید جهت بهترین ارزیابی زانو توسط متخصصین باتجربه و حاذق به کمک تجهیزات پزشکی روز دنیا و دریافت بهترین درمان به این مرکز تخصصی ارتوپدی نیز مراجعه نمایید. شمارههای این مرکز در بخش تماس با ما برایتان درج شده است.