انحراف ستون فقرات

انحراف ستون فقرات نوعی تغییر شکل در ستون فقرات است که می تواند انواع مختلفی از جمله اکتسابی و ژنتیکی داشته باشد. از هر 100 نفر حدود 3 نفر نوعی انحراف در ستون فقرات خود دارند.

انحراف ستون فقرات به سمت راست شايع ترين نوع این اختلال است. انحراف ستون فقرات می تواند باعث شود ستون فقرات به جای خط مستقیم به شکل C یا S ظاهر می شود. این حالت به طور معمول در نواحی میانی تا بالایی ستون فقرات بیشتر مشاهده می شود.

در بسیاری مواقع انحرافات ستون فقرات علامت مشخصی ندارد و به صورت کمر درد،درد های سر شانه و ستون فقرات ظاهر می شوند در نتیجه این درد ها حتما باید توسط پزشک بررسی شوند. با توجه به نقش کلیدی ستون فقرات و تاثیر آن در فعالیت های روزمره، در صورت بروز هر گونه علامت از ایجاد انحنا در ستون فقرات، حتما پزشک متخصص را در جریان بگذارید.

 

انحراف ستون فقرات نوعی تغییر شکل در ستون فقرات است. اگر ستون فقرات به سمت راست منحرف شود، این بیماری به عنوان دكستروسكولیوز شناخته می شود و در صورتی که ستون فقرات به سمت چپ منحرف شود، به این بیماری لووسکولیوز گفته می شود. در برخی از افراد نیز این انحراف یه صورت کیفوز یا قوز ظاهر می شود و در افرادی که پوزیشن های غیر طبیعی و طولانی مدت دارند دیده می شود که اگر به موقع تشخیص داده شود با ورزش و اصلاح پوزیشن قابل درمان است.

اما در مواردی که علت ژنتیکی است معمولا به بریس و کمر بند نیاز است و حتی در موارد شدید تر عمل جراحی توصیه می شود. باید دقت داشته باشید که این انحرافات همواره شدید و قابل رویت نیستند و باید توسط پزشک متخصص تشخیص داده شوند.

نحراف ستون فقرات می تواند در کودکان 10 تا 15 ساله رخ دهد، زمانی که آن ها در سن رشد قرار دارند. اگرچه ممکن است این بیماری در سنین دیگر نیز مشاهده گردد که در این موارد علت آن می تواند بیماری های دیگری مانند بیماری عضلانی باشد.

علائم انحراف ستون فقرات چیست؟

افرادی که انحراف ستون فقرات دارند ممکن است تجربه های متفاوتی داشته باشند که با توجه به فاکتور های مختلف متفاوت خواهد بود. از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

شانه های ناهموار، با تفاوت در قد شانه و یا برجستگی تیغه شانه (یک تیغه شانه دورتر از شانه دیگر): از آنجایی که ستون فقرات محور اصلی بدن است، هر گونه عدم توازن و هماهنگی در اجزای تشکیل دهنده آن می تواند بر سایر اندام های حرکتی نیز تاثیر بگذارد. از جمله این تاثیرات می توان به عدم توازن و عدم هماهنگی آناتومیک بین شانه ها و اختلال در کارکرد و حرکت آن ها اشاره کرد.

برجستگی دنده: دنده ها از ناحیه پشت با مهره های تشکیل دهنده ستون فقرات مفصل تشکیل می دهند و در نتیجه هر گونه تغییر و یا انحراف در ستون فقرات بر آناتومی دنده ها نیز تاثیر گذار خواهد بود. در صورت بروز این اختلال ممکن است دنده ها در یک طرف بدن بیش از طرف دیگر بیرون زده گردد.

دور کمر ناهموار، با اختلاف قد در دو طرف: همان طور که گفته شد ستون فقرات محور اصلی بدن است که بر ظاهر فرد و قد نیز تاثیر گذار خواهد بود. هر گونه اختلال در ستون فقرات می تواند بر قد و عدم تعادل اآن در دو سمت بدن تاثیر گذار باشد.

باسن ناهموار، با اختلاف قد در دو طرف: استخوان های نیم لگن از جلو با یکدیگر و از پشت با مهره های ستون فقرات مفصل تشکیل می دهند. نتیجه این موقعیت آنوتومیک، تاثیر پذیری لگن، باسن و عضلات و استخوان های مرتبط با آن ها از موقعیت ستون فقرات خواهد بود.

شیب سر، در حالی که سر بیشتر به یک طرف متمایل است: از جایی که جمجمه در قسمت فوقانی ستون فقرات با آن مفصل تشکیل می دهد، در نتیجه می توند متاثر از موقعیت مهره های ستون فقرات باشد و در اثر انحنای آن به یک طرف متمایل شود.

شیب بدن، متمایل شدن قسمت فوقانی بدن به یک طرف: بدیهی است که در صورت ایجاد انحنا در ستون فقرات که به قائم نگه داشتن بدن کمک می کند، بدن نیز به یک سمت منحرف خواهد شد.

همچنین برای افرادی که به انحناها شدید ستون فقرات مبتلا هستند، ستون فقرات آن ها ممکن است به اندام ها و نواحی دیگر بدن فشار وارد کند و آن ها را تحت تاثیر قرار دهد. این انحناها شدید در ستون فقرات می تواند علائم شدیدی در پی داشته باشد که از این جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

انحناها شدید ستون فقرات در صورت تغییر در وضعیت دنده ها و قفسه سینه منجر به فشرده شدن ریه ها، مشکل تنفسی و تنگی نفس خواهد شد. همچنین این حالت با تحت تاثیر قرار دادن اعصاب مربوطه می تواند به درد قفسه سینه منتهی شود.

کمر درد جز رایج ترین علائم انحنای ستون فقرات خواهد بود. مهره از نخاع و اعصاب مربوطه محافظت می کنند و در نتیجه با تغییر شکل آناتومیک ستون فقرات اعصاب تحت فشار قرار خواهند گرفت و در ناحیه کمر فرد، احساس درد ایجاد خواهد شد.

درد پا: پا توسط اعصاب منشا گرفته از نخاع عصب دهی می شود و استخوان، رباط، زرد پی و عضلات آن به طور غیر مستقیم با متاثر از ستون فقرات است و هر گونه تغییر در ستون فقرات بر روی پا ها نیز تاثیر گذار خواهد بود.

تغییرات و مشکلات در ادرار یا مدفوع نیز جز عوارضی است که در صورت انحنای شدید ستون فقرات می تواند بروز کند.

چه عواملی باعث ایجاد انحراف در ستون فقرات می شود؟

انحراف در ستون فقرات می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در برخی موارد انحراف ستون فقرات هیچ علت شناخته شده ای ندارد. همچنین محققان در زمینه پزشکی بر این باور هستند که برخی از افراد دارای استعداد ژنتیکی در ابتلا به انحراف ستون فقرات هستند. در برخی موارد که علت انحنای ستون فقرات ارثی است، اعضای خانواده فرد مبتلا نیز، دچار انحنای ستون فقرات هستند. سایر افراد مبتلا به انحنای ستون فقرات به یکی از علل زیر، به این بیماری مبتلا شده اند:

انحراف ستون فقرات از بدو تولد: این نوع بیماری، در طی رشد جنین اتفاق می افتد. این حالت از هر 10 هزار تولد 1 مورد را تحت تأثیر قرار می دهد و می تواند با مشکلات عملکرد در قلب و کلیه همراه باشد.

انحراف در ستون فقرات به دلایل عصبی عضلانی نیز می تواند رخ دهد. این نوع از بیماری می تواند ناشی از شرایطی مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا آسیب به نخاع باشد. در واقع با آسیب به اعصاب و در پی آن تضعیف عضلات و یا تحلیل یا تضعیف مستقیم عضلات حمایت کننده ستون فقرات، مهره و ستون فقرات تغییر وضعیت داده و از حالت طبیعی آناتومیک خود منحرف می شوند

انحراف دژنراتیو ستون فقرات: این نوع انحراف می تواند در بزرگسالان مسن ایجاد شود. این بیماری به دنبال مواردی از جمله آرتروز، تخریب دیسک، پوکی استخوان و شکستگی و فشرده شدن مهره ها به وجود می آید.

دلایل متفرقه: ایجاد کننده این بیماری می تواند موارد متعددی از بیماری های دیگر مانند اختلالات بافت همبند، تومور ها و برخی از اختلالات متابولیکی باشند.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به انحراف ستون فقرات هستند؟

خطر ابتلا به انحراف ستون فقرات با دلایل غیر معلوم، در دختران نوجوان بیشتر از پسران هم سن خود است. دختران همچنین با احتمال بیشتری نسبت به دیگران، اشکال پیش رونده انحراف ستون فقرات را تجربه می کنند. در مواردی که این بیماری دلیل مشخصی ندارد، بنابراین اقدامات پیشگیری کننده نیز وجود برای آن وجود نخواهد داشت. محققان بر این باور هستند که برخی از افراد از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به این نوع انحراف در ستون فقرات خود هستند.

فعالیت روزمره و شغل افراد نیز در احتمال ابتلا به انحنای ستون فقرات بسیار موثر است. در افرادی که فعالیت روزمره و یا شغل آن ها به گونه ای است که از ستون فقرات خود استفاده بیشتری می کنند و آن را بیشتر تحت فشار قرار داده یا در موقعیت های خاص قرار می دهند، انحراف ستون فقرات بیشتر مشاهده می شود. همچنین این افراد بیشتر از سایرین در معرض ضربه و آسیب به ستون فقرات قرار دارند. این افراد باید بیشتر از سایرین به سلامت ستون فقرات خود اهمیت دهند، به طور مستمر تحت نظر پزشک متخصص باشند و همچینن آگاهی خود را از نحوه انجام صحیح و اصولی انواع حرکات، افزایش دهند.

افرادی که به بیماری های زمینه ای دیگر مانند انواع بیماری ها با زمینه خود ایمنی، آرتروز، ام اس، دیابت و غیره باید تحت نظر پزشک مربوطه بررسی و معاینه شوند و در صورت مشاهده اولین علائم حتما پزشک خود را در جریان بگذارند تا در صورت نیاز اقدامات لازم آغاز شود و یا به پزشک متخصص مربوطه ارجاع داده شوند.

انحراف ستون فقرات چگونه تشخیص داده می شود؟

انحراف ستون فقرات توسط پزشك متخصص اورتوپد در هنگام معاينه فيزيكي به صورت اولیه تشخيص داده مي شود. این معاینه به طور کلی شامل موارد زیر است:

پزشک متخصص از پشت به ستون فقرات شما نگاه می کند.

ارتفاع شانه، کمر و ران را مورد بررسی قرار می دهد تا ببینید آیا هر دو طرف در سطح یکنواختی قرار دارند یا سطوح آناتومیک آن ها ناهماهنگ است.

پزشک متخصص همچنین هر دو طرف قفسه سینه و دنده ها را بررسی می کند. این معاینه برای این منظور است که مشخص شود آیا یک طرف دنده ها و قفسه سینه بیشتر از طرف دیگر بیرون زده است یا خیر.

انجام آزمایش “خم شدن رو به جلو آدام” ، که شامل خم شدن به جلو با پا ها در صورتی است که زانوها صاف و بازوها در طرفین بدن آویزان است.

عکسبرداری توسط اشعه ایکس از ستون فقرات جز آزمایش هایی است که ممکن است توسط پزشک متخصص به منظور تشخیص دقیق تر تجویز شود.به کمک این آزمایش پزشک می تواند محل دقیق انحنا را مشخص کند و میزان انحنا را تعیین می کند.

پزشک شما همچنین ممکن است سی تی اسکن یا MRI از کمر را برای شما توصیه کند.

چه درمان هایی برای انحراف ستون فقرات وجود دارد؟

گزینه های درمانی شامل رویکردهای غیر جراحی و جراحی است. برنامه درمانی خاص شما موارد متعددی از جمله به موارد زیر بستگی دارد:

شدت انحنای ستون فقرات شما چقدر است؟

محل انحنا در کجای ستون فقرات است؟

خطر پیشرفت بیماری چقدر است؟

سن بیمار در روند درمان موثر است.

برخی درمان هایی که برای تصحیح انحنای ستون فقرات وجود دارد و توسط پزشک متخصص تجویز می شود، درمان های غیر جراحی هستند. اگر انحنای ستون فقرات کمتر از 25 درجه باشد و به سرعت پیشروی نکند، پزشک شما هر 6 تا 12 ماه یکبار از اشعه ایکس و احتمالاً سایر آزمایشات تصویر برداری برای کنترل وضعیت شما استفاده می کند. اگر انحنای ستون فقرات شما بین 25 تا 45 درجه باشد، پزشک ممکن است برای کمک به حمایت از ستون فقرات، کمربند طبی یا وسایل مشابه را توصیه کند. این ابزار انحنای ستون فقرات را تصحیح نمی کند، اما می تواند به جلوگیری از بدتر شدن منحنی ها کمک کند.

فیزیوتراپی همچنین می تواند به روش غیر تهاجمی به درمان انحنای ستون فقرات کمک کند. همچنین توجه داشته باشید که ممکن است همراه فیزیوتراپی، به اشکال دیگری از درمان نیز نیاز باشد.

اگر پس از مراجعه به پزشک متخصص و تجویز او و همچنین با توجه به شرایط خود عمل جراحی را انتخاب کردید، اطمینان حاصل کنید که آن شخص برای درمان افراد مبتلا به انحنای ستون فقرات آموزش تخصصی دیده اند.

جراحی

اگر انحنای ستون فقرات شما شامل موارد زیر شود، پزشک شما ممکن است عمل جراحی را توصیه کند.

انحنی شدید ستون فقرات به طوری که زندگی عادی و روزمره شخث را مختل کند و سایر نواحی بدن را نیز تحت تاثیر شدید قرار دهد.

انحنای ستون فقرات حالت پیش رونده داشته باشد و با گذشت زمان بدتر شود.

باعث تغییر شکل شدید و واضح می شود.

انحنای ستون فقرات با عوارض جانبی شدید مانند مشکلات عصبی یا تنفسی همراه باشد.

در این موارد رویکردهای مختلفی برای جراحی وجود دارد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

همجوشی ستون فقرات: در این روش، جراح استخوان هایی از ستون فقرات را که در منحنی شرکت می کنند، تغییر مکان می دهد و آنها را با استفاده از پیوند استخوان در موقعیت صحیح خود قرار می دهد. پیوند استخوان بین مهره هایی که منحنی را تشکیل می دهند برقرار می شود.

میله های فلزی: این مورد شامل لنگر انداختن یک یا دو میله فلزی به ستون فقرات در بالا و پایین منطقه دارای انحنا است که با سیم، قلاب یا پیچ انجام می شود.

برداشتن بخشی از مهره: این شامل برداشتن یک قسمت از یک مهره برای کاهش شدت منحنی است. سپس ممکن است ایمپلنت فلزی اضافه شود.

سخن پایانی

همان گونه که اشاره شد ستون فقرات محور اصلی بدن است و با بخش های دیگر بدن ارتباطات پیچیده و گسترده دارد و در همه فعالیت ها و حرکات ما و حتی در عملکرد فیزیولوژیک بدن نقش اساسی دارد. با نظر به موارد ذکر شده، توجه به سلامت ستون فقرات و حفظ موقعیت آناتومیک آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه نقش کلیدی و انکار ناپذیر ستون فقرات و ارتباطات پیچیده و گستره آن با سایر بخش های بدن، با ظاهر شدن هر گونه نشانه اولیه از ایجاد انحنا در ستون فقرات حتما به پزشک متخصص و مجرب مراجعه کنید تا روند درمان سریع و موثر آغاز شود و در کمترین زمان ممکن بهترین نتیجه ظاهر گردد.

برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز می‌توانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.

شما می توانید برای آگاهی از تازه های درمان بیماری های ارتوپدی و دیدن فیلم ها و مطالب آموزشی ، از طریق آیکون های سمت چپ وارد صفحه اینستاگرام ما شده و سوالات خود را به طور مستقیم با پزشکان در میان بگذارید.برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز می‌توانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با مااستفاده کنید.