تنگی کانال نخاع از زمره بیماریهایی است که عدم درمان آن میتواند عوارض ناگواری از جمله بیاختیاری در ادرار و مدفوع، ناتوانی جنسی، ضعف در پا، درد داخل ران، پشت ساق و پا و در مواقع شدیدتر بیماری عدم تعادل و ناتوانی در راه رفتن پدید آورد.
با وجود اثربخشی بالای پیاده روی برای تنگی کانال نخاع در تسکین درد و التهاب با این حال این روش باید طبق تجویز پزشک متخصص انجام شود و ممکن است برای برخی مناسب نباشد.
مرکز فوق تخصصی ما با بهرهمندی از روشهای تشخیصی و گروهی از برترین مختصصین ارتوپد سطح کشور با ارائه رویکردهای درمانی مختلف سعی در بهبود وضعیت بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی دارد.
پیاده روی برای تنگی کانال نخاع
احتمال دارد پزشک متخصص ارتوپد برای مبتلایان به بیماری تنگی کانال نخاع و سایر مشکلات ستون فقرات پیاده روی را به عنوان یک رویکرد درمانی توصیه کند. برای این منظور حتماً باید طبق نظر و صلاحدید پزشک عمل کنید چرا که ممکن است نیاز باشد پیش از انجام پیاده روی یا ورزش مداخلاتی خاص برای بهبود شرایط خود انجام دهید.
از همین رو انجام ورزش و پیاده روی برای تنگی کانال نخاع باید به عنوان بخشی از فرآیند بازیابی توان حرکتی فرد در نظر گرفته شود. عدم درمان تنگی کانال نخاع به عنوان یک آسیب جدی ستون فقرات میتواند به عوارضی چون ناتوانی جنسی، ناتوانی در تحت کنترل گرفتن دفع ادرار و مدفوع، بیاختیاری ادرار، ضعف و بیحسی در داخل ران، پا و پشت پا منتهی شود.
پیش از صحبت در خصوص اثربخشی پیاده روی برای تنگی کانال نخاع قصد داریم ابتدا در خصوص این عارضه و پیامدهای آن صحبت کنیم.
منظور از تنگی کانال نخاع چیست؟
نخاع ادامه سیستم اعصاب مرکزی از مغز است که تا مهرههای L1-L2 پایین آمده و درنهایت به دم اسب تبدیل میشود و از تونلی به نام کانال نخاعی عبور میکند، درنهایت ریشههای عصبی از سوراخهای بین مهره خارج شده و کل بدن را عصب دهی میکنند.
چنانچه هرجای این کانال که وسط ستون مهرهها است باریکتر از حالت طبیعی خود گردد میتواند منجر به بروز تنگی کانال نخاعی گردد. علائم این معضل شامل تحریک اعصاب به علت فشار فیزیکی و التهاب ناشی از آن خواهد بود که ابتداً آسیبهای موقت ایجاد کرده و درنهایت آسیب عصبی پایداری را پدید آورد.
باریک شدن کانال نخاع میتواند باعث ایجاد فشار بر نخاع یا اعصابی شود که از نخاع به سمت سایر ماهیچهها و نواحی بدن منشعب میشوند. تنگی نخاع میتواند در هر قسمتی از ستون فقرات اتفاق بیفتد، با این در ناحیه کمر شایعتر است.
مبتلایان به تنگی کانال نخاع، احتمالاً در راه رفتن مشکل داشته و برای کاهش فشار روی کمر خود به جلو خم شوند. به علاوه احتمال دارد در پاهای خود درد یا بی حسی احساس کنند.
در موارد شدیدتر، احتمالاً فرد در کنترل روده و مثانه مشکل داشته باشد. هیچ درمانی برای تنگی نخاع وجود ندارد، با این حال روشهای درمانی زیادی پیش روی مبتلایان است. یکی از رویکردهای غیرتهاجمی که توسط متخصصین پیشنهاد میشود پیاده روی برای تنگی کانال نخاع است.
علل بروز تنگی کانال نخاعی چیست؟
شایعترین علت تنگ شدن کانال نخاع آرتروز است، ساییدگی تدریجی که در طول زمان برای مفاصل اتفاق میافتد. تنگی کانال نخاع بیماری شایعی است چرا که آرتروز در میانسالی منجر به ایجاد تغییراتی در ستون فقرات افراد میشود.
به همین دلیل اکثر افرادی که علائم تنگی نخاع را تجربه میکنند 50 ساله یا بیشتر هستند. زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به تنگی نخاع هستند.
علاوه بر آرتروز، سایر شرایط یا بیماریها نیز میتوانند باعث تنگی کانال نخاع شود:
- باریک شدن کانال نخاعی
- آسیب به ستون فقرات
- تومور نخاعی
- برخی بیماریهای استخوانی
- جراحی پیشین ستون فقرات
- روماتیسم مفصلی
علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟
اگر قصد پیاده روی برای تنگی کانال نخاع خود دارید و میخواهید این مشکلتان بهبود یابد ابتدا باید با پزشک متخصص مشورت کنید که آیا پیاده روی برایتان مناسب است یا خیر.
تنگی زودرس کانال نخاعی احتمالاً علامتی نداشته باشد. در اکثر افراد، علائم به تدریج و در طول زمان بروز میکند. در صورتی که علائم ذیل را دارید احتمالاً به تنگی کانال نخاع مبتلا باشید با این حال حتما با یک پزشک ارتوپد مشورت کنید:
- درد ناحیه کمر
- درد تیر کشنده به باسن و پایین پاها (سیاتیک)
- بی حسی، سوزن سوزن شدن، گرفتگی یا ضعف پاها
- از دست دادن حس پاها
- افتادگی مچ پا ناشی از ضعف پا حین راه رفتن
- از دست دادن توانایی جنسی
تحت فشار قرارگیری اعصاب در ناحیه کمر میتواند باعث علائم جدیتری از جمله سندرم دم اسب شود. در صورت مواجه با علائم زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- عدم کنترل روده یا مثانه
- بی حسی شدید یا رو به افرایش در پاها، داخل ران و پشت ساق پا
- درد و ضعف شدید گسترش یافته در یک یا هر دو پا. (درد راه رفتن یا بلند شدن از صندلی را دشوار میسازد)
چگونه میتوان تنگ شدن کانال نخاعی را تشخیص داد؟
برای تشخیص تنگی کانال نخاع، پزشک متخصص ممکن است سوالاتی در مورد علائم فرد بپرسد و وی را به طور کامل معاینه فیزیکی کند. در طول معاینه فیزیکی، پزشک به دنبال علائمو نشانههای تنگ شدن کانال نخاع مثل هر گونه از دست دادن حس، ضعف و رفلکسهای غیرطبیعی میگردد. پس از تشخیص این بیماری پزشک ممکن است یکی از راهکارهای درمانی از جمله پیاده روی برای تنگی کانال نخاع را پیشنهاد دهد.
آزمایشاتی که به تشخیص تنگی کانال نخاعی کمک میکند، شامل:
- عکسبرداری اشعه ایکس از ستون فقرات: این آزمایش احتمالاً رشد استخوانی تحت عنوان خارهای استخوانی را نشان دهد که اعصاب نخاعی را تحت فشار قرار داده یا منجر به تنگ شدن کانال نخاعی میشود.
- آزمایشات تصویربرداری سی تی اسکن یا MRI : این آزمایشات میتوانند نگاه دقیقتری به کانال نخاعی و ساختارهای عصبی داشته باشد.
- مطالعات دیگر: احتمالاً پزشک اسکن استخوان ، میلوگرام (سی تی که پس از تزریق رنگ گرفته میشود) و EMG (آزمایش الکتریکی فعالیت ماهیچه ها) را توصیه کند.
روشهای درمانی تنگی کانال نخاعی
در صورت ابتلا به تنگی کانال نخاعی، پزشکان متخصص ارتوپد بهترین گزینه برای مراجعه هستند. درمان این بیماری میتواند شامل فیزیوتراپی، دارو درمانی، پیاده روی برای تنگی کانال نخاعی و گاهی جراحی باشد. به جز موارد اضطراری، از جمله سندرم دم اسب، جراحی معمولاً آخرین راه حل است.
برای درمان تنگی کانال نخاعی در مراحل اولیه خفیف تا متوسط، درمانهای غیرجراحی توصیه میشود. که در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است. در شرایطی که این بیماری در مراحل شدید خود باشد، جراحی تنها رویکرد پیش رو خواهد بود.
- اعمال سرما: اعمال یخ (بسته یخ ، بسته ژل منجمد یا کیسه نخود فرنگی یا ذرت منجمد) روی کمر را امتحان کنید. استفاده از کمپرس یخ روی کمر قادر به کاهش تورم، حساسیت و التهاب است.
- ورزش: ابتدا با پزشک خود در خصوص انجام ورزش مشورت کنید، با این حال انجام حرکات ورزشی به تسکین درد، تقویت ماهیچهها جهت حمایت بهتر از ستون فقرات و بهبود انعطافپذیری و تعادل کمک شایانی میکند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی احتمالاً شامل انجام تمریناتی برای تقویت عضلات کمر، شکم و ساق پا باشد. یادگیری نحوه انجام فعالیتهای به شکل ایمن، استفاده از بریس برای حمایت از کمر، کشش و ماساژ نیز ممکن است مفید باشد.
- داروهای خوراکی: تجویز داروهای خوراگی احتمالاً شامل داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی باشند که درد و تورم را تسکین میدهند.
- تزریق استروئید: تزریق کورتیکواستروئیدها در نزدیکی فضایی در ستون فقرات که ریشههای عصبی در آن فشرده شدهاند یا جایی که قسمتهای فرسوده استخوان به هم مالیده میشوند میتواند به کاهش التهاب، درد و تحریک کمک کند. با این حال، معمولاً فقط تعداد محدودی تزریق (معمولاً سه یا چهار تزریق در سال) انجام میشود، چرا که کورتیکواستروئیدها میتوانند استخوانها و بافتهای مجاور را در طول زمان تضعیف کنند.
- تزریق اوزون و کورتون: یک رویکرد درمانی دیگر که بسیار کاربردی است تزریق اوزون و کورتون داخل فضای بین مهرهها برای کاهش درد و التهاب است.
- عمل رفع فشار: این روش سرپایی، همچنین به عنوان روش رفع فشار هدایت شده از طریق تصویر (PILD) شناخته میشود و به شکل اختصاصی تنگی کانال نخاع ناشی از ضخیم شدن رباط (لیگامان فلاوم) در پشت ستون فقرات را درمان میکند. این عمل از طریق ایجاد یک برش کوچک انجام میشود و نیازی به بیهوشی عمومی و بخیه ندارد. این روش توسط اشعه ایکس و ماده حاجب تزریقی در طول عمل صورت میگیرد. جراح با بکارگیری ابزارهای ویژه بخشی از رباطی را که دچار ضخامت شده بر میدارد. برداشتن بخش ضخیم رباط منجر به آزادسازی فضای داخل کانال نخاعی و کاهش فشار وارده روی ریشههای عصبی میشود. برخی از مزایای این روش این است که در این روش جراحی هیج تغییری در ساختار استخوانی ستون فقرات ایجاد نشده و در مکانیک ستون فقرات اختلال ناچیزی ایجاد میشود، به همین دلیل افراد به سرعت بهبود مییابند. افراد معمولاً چند ساعت پس از عمل به خانه میروند و خیلی زوده راه رفتن و/یا فیزیوتراپی را شروع میکنند. در مقایسه با قبل از عمل، فرد عمل شده میتواند برای مدت زمان طولانیتری راه رفته و بایستد و بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف عضلانی وی کمتر از قبل خواهد بود.
- جراحی: به دلیل ماهیت ظریف ستون فقرات و پیچیدگی درمان تنگی نخاع، انجام جراحی معمولاً زمانی اتخاذ میشود که سایر رویکردهای درمانی از جمله روشهای غیرجراحی و یا پیاده روی برای تنگی کانال نخاع با شکست مواجه شده باشد. زمانی که علائم بیمار غیرقابل تحمل بوده، کیفیت زندگی فرد تحت تاثیر قرار گرفته و فرد قادر به انجام فعالیتهای طبیعی خود نباشد، درد ناشی از فشردگی نخاع را تجربه کرده، راه رفتن و حفظ تعادل فرد دشوار شده و فرد کنترل روده و مثانه خود را از دست میدهد، پزشک جراحی را پیشنهاد میکند. درمانهای جراحی شامل برداشتن خارهای استخوانی و افزایش فضای بین مهرهها است. به علاوه ممکن است کمر با ادغام برخی از مهرهها تثبیت شود.
- لامینکتومی (جراحی رفع فشار): رایجترین نوع جراحی است که شامل برداشتن لامینت قسمتی از مهره است. حتی احتمال برداشتن برخی رباطها و خار استخوان نیز وجود دارد. این روش با ایجاد فضا برای نخاع و اعصاب علائم فرد را برطرف میسازد.
- لامینوتومی: این جراحی در واقع یک لامینکتومی جزئی است. در این روش، تنها بخش کوچکی از لامینا در واقع ناحیهی وارد کننده بیشترین فشار روی عصب برداشته میشود.
- لامینوپلاستی: روش صرفاً در ستون فقرات گردنی انجام میشود. با برداشتن بخشی از لامینا فضای بیشتری به کانال نخاعی اختصاص مییابد و بدین ترتیب صفحات فلزی و پیچها در ناحیهای که استخوان برداشته شده پلی لولایی ایجاد میکنند.
- فرامینوتومی: فورامن ناحیهای در مهره ها است که ریشههای عصبی از آن خارج میشوند. این روش با برداشتن استخوان یا بافت این ناحیه به منظور فضاسازی بیشتر برای ریشههای عصبی صورت میگیرد.
- پروسه فضاسازی بین نخاعی: این روش جراحی که ایمن است صرفاً برای برخی از مبتلایان تنگی نخاع مناسب است. بین استخوانهایی که از پشت هر مهرهای که امتداد مییابد، فاصله نگهدار به نام زائده خاردار قرار داده میشود. فاصله نگهدار منجر به جدا شدن مهرهها از هم و ایجاد فضای بیشتر برای اعصاب میشود. این روش تحت بی حسی موضعی انجام میشود و شامل برداشتن قسمتی از لامینا است.
- فیوژن ستون فقرات: این روش در صورتی اتخاذ میشود که بیمار از درد تیرکشنده عصبی ناشی از تنگی نخاع رنج برده، یا ستون فقرات ناپایداری داشته و سایر روشها برای وی موثر نباشد. در جراحی فیوژن ستون فقرات به طور دائم دو مهره را به هم متصل میکنند. معمولاً ابتدا جراحی لامینکتومی انجام میشود و استخوان برای ایجاد ارتباط بین دو مهره مورد نظر برداشته میشود و همین مسئله باعث تحریک رشد استخوان جدید میشود. در ادامه مهرهها بواسطه ابزارهایی از جمله پیچ، میله، قلاب یا سیم به هم وصل میشوند تا بهبود یافته و با هم رشد کنند. روند بهبودی در این روش بین شش ماه تا یک سال خواهد بود.
برای مدیریت بیماری تنگی کانال نخاع بیمار باید حتماً تحت کنترل یک متخصص ارتوپد قرار گیرد و سپس کلیه درمانهای اولیه و غیرجراحی اعم از ورزش درمانی، پیاده روی و … تحت نظارت ارتوپد صورت گیرد.
چرا که پیاده روی برای تنگی کانال نخاع تکنیکهای خاصی دارد که باید با توجه به شرایط تنگی کانال نخاعی و شرایط خود بیمار از جمله مشکلات قلبی، ریوی، کلیوی، دیابت و .. برای وی تجویز گردد. به عنوان مثال این موارد روی فاکتورهای مهم پیاده روی مثل سرعت، شیب، نوع پوشش کمربند یا کفش موثر خواهد بود.
از آنجا که وضعیت چنین بیمارانی بسیار ریسکی است و در صورت پیشروری ممکن است نیازمند جراحی باشد، فرد باید کلیه اقدامات درمانی فیزیکی خود را زیر نظر پزشک متخصص ارتوپد و با استفاده از ابزارهای حمایتی چون کمربند، کفی و کفش طبی اتخاذ نماید.
و کلام آخر
بیمارانی که به تنگی کانال نخاع مبتلا هستند پس از مدتی راه رفتن دچار درد تیر کشنده در ناحیه باسن و ران خود خواهند شد. شاید به عنوان فردی که از تنگی کانال نخاع رنج میبرید بپرسید که آیا آب درمانی و پیاده روی برای تنگی کانال نخاع رویکرد درمانی مفیدی است یا خیر.
افراد مبتلا به این بیماری میتوانند طبق صلاحدید پزشک متخصص ارتوپد به منظور تسکین درد و بهبود علائم خود کوهپیمایی و یا پیاده روی انجام دهند. بدیهی است انجام این رویکرد درمانی حتماً باید زیر نظر پزشک باشد از همین رو برای جلوگیری از تشدید بیماری و کنترل آن بهتر است به یک ارتوپد مراجعه نمایید تا با بررسی وضعیت بیمار و تعیین شدت آن برای درمان اقدام نمایید.
مرکز فوق تخصصی و تخصصی ارتوپدی ما با اتخاذ رویکرد درمانی از کم تهاجم به پرتهاجم ابتدا با بررسی وضعیت بیمار و شدت آسیب رویکردهای غیرجراحی از جمله پیاده روی برای تنگی کانال نخاع و غیره را پیشنهاد داده و در صورت عدم بهبود وضعیت جراحی را به عنوان آخرین درمان پیشنهاد خواهد کرد.
مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است.