همه چیز درباره «سوزش کف پا و دست» + بررسی علل راه‌های درمان

سوزش کف پا و دست حسی است که  به شکل سوزن‌سوزن شدن، گرم شدن یا تیر کشیدن در پاها و دست‌ها بروز می‎‌کند و بیشتر اوقات اختلال در اعصاب یا گردش خون را هشدار می‌دهد. عواملی مانند دیابت، کمبود ویتامین‌های گروه B، مشکلات تیروئید، و حتی فشار عصبی می‌توانند باعث سوزش کف پا و دست شوند. اگر سوزش کف پا و دست ناشی از نوروپاتی محیطی باشد یک زنگ خطر است و باید توسط دکتر سوزش کف پا مورد درمان قرار گیرد چراکه اگر سوزش کف پا و دست ناشی از نوروپاتی محیطی نادیده گرفته شود، می‌تواند عوارض و خطرات جدی مثل بی‌حسی کامل، ضعف یا از دست دادن کنترل عضلات و حتی آسیب‌دیدگی استخوان و مفاصل  ایجاد کند. تشخیص به موقع علت درد، کنترل بیماری‌ و رعایت توصیه‌های پزشکی توسط بیمار، نقش مهمی در پیشگیری از پیشرفت و کمتر شدن ناراحتی‌های  ناشی از سوزش کف پا و دست دارد.

علت سوزش کف پا و دست 

علل بسیار زیاد و مختلفی برای بروز این عارضه وجود دارد. این امکان وجود دارد که علت سوزش دست و پاشنة پا به بیماری‌ها، آلرژی‌ها و یا عوارض دیگر مربوط باشد که هر کدام از این موارد می‌تواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد. همچنین یکی از علل شایع، می‌تواند عفونت قارچ پا می‌باشد.

قارچ‌ها می‌توانند به‌صورت عفونت‌هایی در پوست رشد کنند و باعث سوزش، خارش و تحریک آن شوند. این عفونت معمولاً در مناطق گرم و مرطوب مانند بین انگشتان پا و پشت پاشنة پا رخ می‌دهد. استفاده از کفش‌های بسته، رطوبت اضافی در پا، تماس با سطوح عمومی کثیف و عدم تمیزی از جمله عوامل مؤثر در ابتلا به قارچ پا هستند.

همچنین پوست خشک و بی رطوبت می‌تواند باعث سوزش دست و کف پا شود. این ممکن است به علت عوامل خارجی مانند آب‌وهوای خشک، استفاده بیش از حد از مواد شوینده، تماس طولانی با آب یا صابون و همچنین بیماری‌های پوستی مانند اگزما باشد. کاهش ترشحات چرب و رطوبت طبیعی پوست، باعث خشکی و تحریک آن می‌شود و سوزش را تجربه می‌کنید. البته تماس با سطوح بسیار گرم مانند آهن، آتش، آب داغ و یا مواد شیمیایی قابل‌احتراق می‌تواند باعث بروز این مشکل شود.

سوزش دست‌وپا ممکن است با تورم، قرمزی و درد همراه باشد و حرارت افزایش‌یافته موجب تحریک و آسیب به پوست می‌شود و سوزش را ایجاد می‌کند. همچنین اگر شما حساسیت پوستی داشته باشید، تماس با مواد گیاهی، مواد شیمیایی، الیاف نساجی یا غیره ممکن است این مشکل را به دنبال داشته باشد. این نوع سوزش ممکن است با لکه‌های قرمز و خارش همراه باشد و حساسیت پوست معمولاً نشانه‌ای از واکنش بدن به مواد خارجی است و می‌تواند متناسب با نوع و شدت آلرژن متفاوت باشد.

یکی از علت‌های مهمی که باعث سوزش دست و کف پا می‌شود، مشکلات رشته‌های عصبی است. در واقع سوزش در این نواحی نوعی تغییر حسی بوده که به دلیل مشکلات عصبی دریافت می‌شود. مشکلات عصبی علل متفاوتی دارد که یکی از آنها نوروپاتی‌های محیطی هستند. از جمله این نوروپاتی‌های محیطی می‌توان به بیماری دیابت، کمبود ویتامین ب ۱۲، مسمومیت با فلزات سنگین مانند آرسنیک و جیوه و نیز مصرف مداوم الکل اشاره نمود.

این موارد باعث آسیب‌دیدگی و اختلال عملکرد رشته‌های عصبی که خارج از جمجمه و ستون فقرات قرار دارند، خواهند شد.

نوروپاتی محیطی در نواحی دست‌وپا که جوراب و دستکش استفاده می‌شود شایع‌تر بوده و زودتر بروز می‌نماید. اعصاب آسیب‌دیده، حسی اشتباه را به مغز می‌رساند. به‌عنوان‌مثال ممکن است حس درد به‌صورت حس گزگز دریافت شود و یا حس گرما و سرما در فرد مختل می‌شود و یا دچار سوزش در کف دست‌وپا شود.

همچنین رشته‌های عصبی که از ستون فقرات گردن رد می‌شود و این اعصاب به دست‌وپا برسند، اگر بر اثر آرتروز، دیسک بیرون‌زده، اسپاسم و گرفتگی عضلات دچار مشکل و فشار شوند نیز می‌توانند باعث درک حس اشتباه شود.

علاوه بر اینها عامل بسیار مهم و شاخص که باعث ایجاد سوزش در پاشنة پا، پاشنه می‌گردد، درگیری عصب سیاتیک است.

عامل مهم دیگر در ایجاد تورم و سوزش کف دست‌وپا می‌شود، بیماری اریتروملالژیا است. این بیماری نوعی اختلال عصبی بوده که باعث ایجاد حس‌هایی مانند درد، سوزش و قرمزی خواهد شد.

دلیل سوزش کف پا و انگشت‌های دست

سوزش انگشتان نیز همانند سوزش کف دست‌وپا، علل متنوعی دارد. التهاب پوست می‌تواند توسط عوامل مختلفی مانند عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا قارچی، حساسیت، تماس با مواد آلرژیک یا شیمیایی، آسیب فیزیکی و یا بیماری‌های التهابی پوستی ایجاد شود.

همچنین در برخی موارد، سوزش دست و پاشنة پا ممکن است نشانه‌ای از عوارض دیابت باشد. افزایش قند خون و نقص عملکرد عروقی در افراد مبتلا به دیابت می‌تواند باعث خشکی، تحریک و سوزش پوست شود. این مشکلات معمولاً در نواحی کف پا و پاشنه رخ می‌دهد و ممکن است با زخم‌های بهبودناپذیر و عفونت‌های پوستی همراه باشد.

علاوه بر عوامل فوق، علت سوزش انگشت‌های دست و کف پا می‌تواند موارد دیگری باشد. برخی از این عوامل شامل تماس با مواد شیمیایی مانند صابون‌های قوی، مواد ضدعفونی‌کننده، مواد تمیزکننده، تماس با آلرژی‌زاها مانند نیکل، لاتکس، تماس با حشرات مانند پشه‌ها و کنه‌ها و غیره است و درصورتی‌که با این مشکل روبرو شدید و علائم شدید و طولانی‌مدتی داشته باشید، بهتر است به یک پزشک متخصص پوست مراجعه کنید تا علت دقیق تشخیص داده شود و درمان مناسب به شما تجویز گردد.

دلیل سوزش دست و کف پا

دلیل سوزش کف پا و انگشتان به موارد مختلفی برمی‌گردد که یکی از آن‌ها اگزما (درماتیت آتوپیک) است. در واقع اگزما یک بیماری التهابی پوستی است که معمولاً با خشکی، قرمزی، خارش و سوزش پوست همراه است و عوامل مانند آلرژی، تماس با مواد شیمیایی، استرس، تغییرات آب‌وهوایی و عدم تعادل رطوبتی پوست می‌توانند عوامل تحریک‌کننده اگزما باشند.

دلیل دیگر ممکن است در اثر التهابات عصبی باشد. این التهاب ممکن است ناشی از فشار بر روی عصب، آسیب فیزیکی، التهاب مزمن یا بیماری‌های عصبی باشد و سوزش همراه با درد، التهاب و احساس خزش در ناحیه مورد تحریک رخ می‌دهد.

تماس با عوامل خارجی مانند مواد شیمیایی قوی، مواد حساسیت‌زا و مواد آلوده می‌تواند باعث سوزش دست و پاشنة پا شود. برخی مواد می‌توانند تحریک‌کننده پوستی باشند و علائمی مانند سوزش، قرمزی و خارش را ایجاد کنند. همچنین آسیب‌های فیزیکی مانند خوردگی، بریدگی، سوختگی و ضربه می‌توانند باعث این مشکل شوند. این نوع آسیب‌ها عموماً با التهاب، درد و تحریک پوست همراه هستند.

برخی از بیماری‌های عروقی مانند ورم وریدی می‌توانند باعث سوزش دست و پاشنة پا شوند و این بیماری‌ها باعث اختلال در جریان خون و تحریک عصب‌ها می‌شوند که با سوزش و درد همراه هستند. همچنین بیماری‌های التهابی مفصلی مانند التهاب مفاصل روماتوئید و آرتریت دیکوییتیس می‌توانند منجر به التهاب و تحریک عصب‌ها در ناحیه مفاصل می‌شوند.

البته افرادی که دیابت دارند، ممکن است به علت اختلال در عملکرد عصب‌ها و عروق پاشنة پا و انگشتان دست آسیب ببینند که می‌تواند منجر به سوزش، درد و تحریک پوست شود.

مورد دیگر در زمینه دلیل سوزش کف دست‌وپا نوروپاتی است و می‌تواند ناشی از بیماری‌های عصبی، دیابت، عوامل توکسیک و غیره باشد. نوروپاتی ممکن است با سوزش و تحریک پوست در ناحیه پاشنة پا و انگشتان دست همراه باشد و البته عوامل دیگری مانند تغییرات آب‌وهوا، عدم تعادل الکترولیتی، تماس با مواد حساسیت‌زا، عوامل عفونی و عوامل استرس می‌توانند نیز باعث این مشکل شوند.

حتماً باید توجه داشت که این توضیحات تنها معرفی عمومی برخی از دلایل ممکن برای سوزش دست‌وپا هستند و نباید به‌عنوان تشخیص پزشکی در نظر گرفته شوند. در صورت بروز مشکل، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کرده و نظر وی را دریافت کنید.

علت سوزش کف دست در طب سنتی

طب سنتی می‌گوید وقتی کف دست یا پا احساس سوزش یا داغی می‌کند که تعادل بدن به هم خورده باشد. وقتی خون زیاد گرم، غلیظ یا ناسالم باشد، مواد زائد و سموم در آن جمع شده و به دست و پاها می‌رسند و دست‌ها و پاها اولین جاهایی هستند که سوزش یا داغی را احساس می‌کنند بنابراین می‌توان گفت سوزش، داغی، تیر کشیدن یا گزگز دست و پا پیامی است که نامتعادل بودن مزاج بدن را هشدار می‌دهد.

تغذیه و سبک زندگی نقش مهمی در بروزاین مشکل دارد؛ مصرف غذاهای گرم یا چرب، کم‌تحرکی، یبوست و اختلالات گوارشی می‌توانند این سوزش کف دست و پا را شدت دهند. توجه داشته باشید که علت دقیق باید توسط یک پزشک متخصص تشخیص داده شود.

چه زمانی سوزش کف پا و دست خطرناک است؟

زمانی که سوزش کف پا و دست مستمر و شدید باشد و یا وقتی کف پا و دست دچار سوزش شد حس لامسه کمتر از حالت عادی بود، یا رنگ پوست تغییر کرد یا در ناحیه دست و پا زخم های بدون درد ایجاد شد می‌تواند خطرناک باشد. همچنین اگر سوزش با بیماری زمینه‌ای مانند دیابت، مشکلات کلیه یا تیروئید، اختلال در راه رفتن و یا تعادل یا هماهنگی حرکات همراه باشد و کنترل نشده باشد خطرناک است و باید توسط پزشک متخصص معاینه شوید تا علت دقیق مشکل را تشخیص دهد و درمان مناسب را برای شما برنامه‌ریزی کند.

راه های پیشگیری از سوزش کف پا و دست

برای پیشگیری از سوزش کف پا و دست، رعایت چند نکته ساده می‌تواند نقش بزرگی ایفا کند. کسانی که دیابت دارند باید قند خون خود را کنترل کنند تا خطر آسیب عصبی کاهش یابد. ورزش منظم مانند پیاده‌روی، حرکات دست و پا یا یوگا وداشتن تغذیه سالم و متعادل که شامل ویتامین‌ها و مواد مغذی به ویژه ویتامین‌های گروه B باشد، به محافظت از اعصاب کمک می‌کند. همچنین کاهش مصرف الکل و مواد سمّی از آسیب عصبی جلوگیری می‌کند. استفاده از کفش و جوراب مناسب، محافظت از دست‌ها و پاها در برابر آسیب و رعایت نظافت روزانه هم از دیگر راه‌های پیشگیری از سوزش کف دست و پا می‌باشند.

درمان پزشکی و دارویی سوزش کف پا و دست

درمان پزشکی و دارویی سوزش کف پا و دست به این بستگی دارد که ناشی از چه مشکلی باشد مثلا اگر این سوزش ناشی از نوروپاتی محیطی باشد، پزشک ممکن است داروهایی مانند گاباپنتین یا داروهای ضد درد نوروپاتیک تجویز یا در مواردی که علت سوزش بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، اختلالات تیروئید یا کمبود ویتامین باشد، درمان بیماری اصلی شامل کنترل قند خون، تأمین ویتامین‌های لازم یا درمان مشکلات غدد، بخش مهمی از روند درمان به شمار می‌آید. در بعضی از موارد هم پزشک استفاده از کرم‌ها یا پمادهای حاوی مواد بی‌حس‌کننده یا آرام‌بخش عصبی را توصیه می‌کند.

برای سوزش کف پا و دست به چه پزشکی مراجعه شود؟

برای سوزش کف پا و دست و نیز انگشتان دست ابتدا می‌توانید به پزشک عمومی مراجعه کنید که می‌تواند وضعیت سوزش را بررسی کرده و شما را به پزشک متخصص مربوطه ارجاع دهد. همچنین پزشک داخلی متخصص در بررسی و درمان مشکلات عمومی و داخلی بدن است.

همچنین اگر سوزش به‌صورت مزمن است و به نظر می‌رسد مربوط به مشکلات پوستی مانند التهاب، عفونت، قارچ و غیره باشد، مراجعه به متخصص پوست برای تشخیص و درمان بیماری‌ها و مشکلات پوستی کاربردی است. البته اگر این مشکل به همراه علائمی مانند التهاب، خشکی، سفتی مفاصل و درد همراه است، ممکن است مراجعه به روماتولوژیست مناسب باشد که در تشخیص و درمان بیماری‌های مفصلی و التهابی مهارت دارد.

در نظر داشته باشید که باتوجه‌به شدت و علائم دقیق سوزش، ممکن است نیاز باشد به تخصص دیگری مراجعه کنید. درهرصورت، پزشکان مذکور می‌توانند به شما کمک کنند و در صورت لزوم، به تخصص‌های دیگر ارجاع دهند تا به درمان مناسب برسید.

آیا کمبود مواد غذایی باعث سوزش کف دست‌وپا می‌شود؟

در برخی شرایط، برخورداری از یک رژیم غذایی نامناسب، سبب بروز برخی آسیب‌ها و ناراحتی‌های پوستی خواهد شد. همچنین برخی آسیب‌های عصبی در اثر کمبود برخی مواد نیز در بدن، در این مورد بی‌تأثیر نخواهد بود.

به‌عنوان‌مثال کمبود برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین‌های گروه ب و فولات‌ها ممکن است احساس سوزش و یا گزگز را در پوست و عضلات ایجاد نماید. مورد دیگر به کم‌خونی مرتبط می‌شود، چراکه ابتلا به کم‌خونی گاهی به‌صورت غیرمستقیم باعث این مشکل شود.

روش‌های خانگی کنترل سوزش کف پا و دست

راهکارهای سنتی و خانگی زیادی برای کنترل برخی عوارض وجود دارد. این هم مشکل در برخی موارد می‌تواند با استفاده از روش‌های خانگی کنترل سوزش کف دست‌وپا و انگشتان درمان شود. این روش‌ها می‌توانند به‌عنوان تکمیلی به درمان پزشکی مورداستفاده قرار گیرند و در کاهش سوزش و آرامش بخشیدن به پوست مؤثر باشند.

البته یکی از این موارد قراردادن پاشنة پا و انگشتان دست در آب‌خنک است که می‌تواند به کاهش سوزش کمک کند. آب‌خنک عوارض التهابی را کاهش داده و احساس آرامش را به همراه می‌آورد که اگر ممکن است، برای افزایش اثر خنک‌کنندگی، چند قطره روغن آووکادو یا روغن نعناع به آب اضافه کنید. این روش را تکرار کنید تا سوزش کاهش یابد.

البته استفاده از کمپرس یخ می‌تواند به کاهش سوزش دست‌وپا کمک کند. یک دستمال را درون یک کیسه نایلون بگذارید و چند قطره آب‌روی آن بریزید. سپس دستمال را ببندید و در فریزر قرار دهید تا یخ بشود. کمپرس یخ را روی محل موردنظر قرار داده و تا ۱۰-۱۵ دقیقه نگه دارید.

این کار را چندمرتبه در طول روز تکرار کنید. همچنین ژل آلوئه‌ورا خواص ضدالتهابی و آرامش بخشی دارد که یک برگ آلوئه‌ورا را ببرید و ژل داخل آن را استخراج کنید. ژل را به‌آرامی بر روی پاشنة پا و انگشتان دست ماساژ دهید تا جذب شود و از این روش چند بار در روز استفاده کنید.

البته بادام‌زمینی دارای خواص ضدالتهابی و آرامش بخشی است که باید آن را روی محل موردنظر ماساژ دهید. همچنین خیار دارای خواص خنک‌کنندگی است. یک خیار را به‌صورت رنده شده درآورید و سپس آب آن را استخراج کنید. سپس عصاره خیار را تا ۱۵ دقیقه بر روی پوست نگه دارید.

گلاب نیز خواص ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده دارد همچنین ماساژ با روغن گرم می‌تواند به کاهش سوزش و آرامش بخشیدن به پوست کمک کند. یک مقدار کوچکی روغن‌زیتون یا روغن کنجد را برای چند ثانیه در مایکروویو گرم کنید تا گرما بگیرد. سپس با استفاده از انگشتان خود، روغن را به‌آرامی ماساژ دهید.

همچنین ممکن است که پوست دست به مواد شوینده حساسیت داشته باشد، در این شرایط استفاده از یک دستکش به هنگام استفاده از این مواد ضروری می‌باشد.

توجه شود که روش‌های سنتی و خانگی به‌عنوان روش‌های کمکی و مکمل استفاده می‌شوند و چنانچه این مشکل به بیماری‌های خاص مربوط بوده و علت جدی داشته باشد، می‌بایست برای درمان به متخصص مراجعه شده و از راهکارهای پزشکی برای درمان صحیح و تخصصی بهره‌مند گردید.

سوالات متداول

 درمان خانگی سوزش کف دست و پا چیست ؟ برای درمان خانگی سوزش کف دست و پا می‌توان از حمام آب ولرم یا سرد، ماساژ با روغن طبیعی، کمپرس سرد، ورزش ملایم، تغذیه سالم و کاهش استرس استفاده کرد.

علت داغی و سوزش کف دست چیست؟ معمولاً گرمی خون، اختلال اعصاب، گردش خون ضعیف یا مشکلات مزاجی است.

بهترین درمان خانگی سوزش انگشتان دست چیست؟ماساژ با روغن‌های طبیعی (زیتون یا بادام)، کمپرس سرد یا ولرم، ورزش ملایم دست‌ها و کاهش استرس است.

سوزش کف دست نشانه چیست ؟ سوزش کف دست معمولاً نشانهگرمی یا اختلال خون، مشکلات عصبی، گردش خون ضعیف، کمبود ویتامین یا ناراحتی‌های مزاجی می‌باشد.

سخن پایانی

علت سوزش کف پا و دست، باید توسط پزشک متخصص و پس از بررسی‌های فراوان مشخص شود. متأسفانه مشاهده شده است که برخی از افراد، پس از تجربه سوزش کف پا و انگشتان، در همان قدم‌های اول به سراغ درمان‌های خانگی و گیاهی می‌روند. درصورتی‌که اگر به‌صورت مداوم و همیشگی در پاهای خودسوزش را تجربه می‌کنید، نشان‌دهنده یک بیماری یا اختلال در جسم شماست.

لطفاً توجه داشته باشید که این روش‌ها تنها به‌عنوان تکمیلی به درمان پزشکی در نظر گرفته شوند و در صورت بروز علائم شدید تأخیر در مراجعه به پزشک متخصص نداشته باشید. همچنین، در صورت عدم بهبودی یا بدتر شدن وضعیت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. زیرا درمان‌های پزشکی و خانگی می‌توانند در کنترل و کاهش سوزش دست‌وپا مؤثر باشند، اما اثربخشی آنها بستگی به علت و شدت سوزش و وضعیت فرد دارد.

پیش از استفاده از هرگونه درمان، توصیه می‌شود که با پزشک خود مشورت کنید. او قادر خواهد بود شما را راهنمایی کند و در صورت لزوم، تشخیص دقیق‌تر و درمان مناسب‌تری را تعیین کند. به شما پیشنهاد می‌‌کنیم به بخش دریافت نوبت سایت مراجعه کنید، تا در اولین فرصت یکی از پزشکان حاذق ما شما را ویزیت نمایند.